Gipuzkoak ekintza jasangarrirako deia egin du krisi-garaian, Hondakinak Prebenitzeko Europako Astean

Prebentzioaren Astearen hamabosgarren edizioaren baitan, José Ignacio Asensio Jasangarritasun diputatuak ahalegin bateratu bat egin du Gipuzkoan indarrak batzeko eta neurri zehatzak hartzeko, hondakinen kudeaketa jasangarritik hasi eta industriarako baliabide bihurtu arte, eredu zirkular bateranzko aldaketa bilatuz, karbono-aztarna minimizatuz.

Hondakinen Prebentziorako Europako Astea, Gipuzkoan, nagusiki birziklatze-industria eta elikagaien hondakinen birbanaketa bultzatzean oinarrituko da, ikuspegi sozialarekin.

Jasangarritasun diputatu José Ignacio Asensiok Hondakinen Prebentziorako Europako Astearen hamabosgarren edizioa aurkeztu du gaur. Aurten azaroaren 18tik 26ra egingo da, "Ez utzi biltzen" lelopean. Herritarren, erakundeen, ikastetxeen, enpresen, unibertsitateen, zentro teknologikoen eta lurraldeko gizarte-erakundeen baterako ahalegina da, Gipuzkoak hondakinen prebentzioaren alde urteak daramatzan lana ezagutarazteko. Gainera, une kritiko baten aurrean gaude, krisi energetikoa, inflazioa eta materialen hornidura-faltaren mehatxua bizitzen gure egunerokoan.

Horri dagokionez, Jasangarritasun diputatu José Ignacio Asensiok adierazi duenez, "hondakinen prebentzioa gai erabakigarria da, eta are gehiago egungo egoera kontuan hartuta, ingurumenaren kontserbazioa eta baliabideen erabilera arduratsua gero eta premiazkoagoa da. Elkartzeko, ikasteko, kontzientziatzeko eta neurri zehatzak hartzeko aukera bat da, hondakinen pilaketaren eta baliabide naturalen gehiegizko ustiapenaren aurkako borrokan".

Foru-arduradunak gaineratu duenez, "garrantzitsua da guztiok konpromiso irmoa hartzea gure hondakinen sorrera ahalik eta gehien murrizteko eta modu jasangarriagoan bizitzeko, ekoizpen eta kontsumoko eredu lineal batetik eredu zirkular batera igarotzeko, gure karbono-aztarna minimizatuz. Era berean, ezinbestekoa da hondakinak industriarako baliabide-iturri berri bihurtzea. Elkarrekin lan egin dezakegu etorkizun garbiago eta osasungarriago baterantz".

Zazpi egunez, Jasangarritasun Departamentuak hainbat ekintza gauzatuko ditu hondakinen kudeaketa jasangarriari buruz kontzientziatzeko. Aste hau Europan hondakinen prebentzioari buruzko kanpainarik handiena bihurtu da. Edizio honetan, sentsibilizazio-ekintzak bilgarrien arazoan oinarritzen dira, eta arazo horrek eragin handia du ingurumenean. Bilgarrien eskariak baliabide primario berriztaezinen etengabeko beharra bultzatzen du. Ontzietako zaborrak ondorio larriak ditu, bereziki itsas ingurunearentzat. Paketatzea saihesteak eta gaikako bilketa hobetzeak nabarmen murritz dezake zaborraren fenomenoa, eta birziklatzeko prest dagoen materialaren kalitatea areagotu.

Hondakinak, industriarako baliabide-iturri berria

Hondakinak industriarako baliabide-iturri gisa kudeatzea jasangarritasunean eta ekonomia zirkularrean gero eta ikuspegi garrantzitsuagoa da. Hondakinak ezabatu beharreko arazotzat hartu beharrean, Gipuzkoako Foru Aldundiko Jasangarritasun Departamentua estrategiak garatzen ari da hondakinak eraginkortasunez aprobetxatzeko eta industriarako lehengai bihurtzeko.

Gipuzkoan badugu sistema bat non hondakinak baliabide bihurtzen diren eta birziklatzearen eta berrerabiltzearen industria garatzeko aukera ematen duten. Gaur egun, Jasangarritasun Departamentuak hondakinen kudeaketatik berreskuratutako 200.000 tona baino gehiago jartzen ditu lurraldeko industriaren esku, bigarren mailako lehengaien iturri.

Ikuspegi horretatik, hainbat jarduera egingo dira. Lehendabizi, karpa bat jarriko da Donostiako Okendo plazan, hondakinak birziklatu eta berrerabiltzeko Gipuzkoako "GK Recycling" klusterra osatzen duten bederatzi enpresaren lana biltzeko. Karpa hori Gipuzkoan gauzatzen diren produktu eta prozesuen erakusleiho bat izango da, bere garapenean irizpide zirkularrak barne. Gure industria, unibertsitate eta elkarteen egunerokotasuna ikusarazteko eta herritarrengana hurbiltzeko lekua, eredu zirkular berri baten aldeko ekarpenean. Era berean, etxeko olioa birziklatzeko sentsibilizazio-kanpaina bat egingo da. Olioa birziklatzeari esker, ibaietan, itsasoetan eta akuiferoetan sortzen duen kutsadura saihesten dugu, baita ingurunearen degradazioa ere; izan ere, litro bat oliok 1.000 litro ur kutsatzen ditu. Horregatik, kontuan hartu behar da erabilitako olioa lehengai bat dela, eta ez hondakin bat.

Egingo den beste jarduera bat "Ekonomia zirkularra modelatuz" eskulturen erakusketa izango da. Ekimen horren bidez, Gipuzkoako lanbide-heziketako ikastetxeetako ikasleak ekonomia zirkularraren filosofian sentsibilizatu nahi dira, material birziklatuekin egindako eskulturak eginez.

Ildo horretan, Ekonomia Zirkularrerako Fundazioak ANTICIPA azterlanaren emaitzak aurkeztuko ditu Gipuzkoako Ingurumen Gunearen instalazioetan; hau da, Europar Batasunak hondakinen prebentzioaren eta kudeaketaren arloan ezarritako helburuak betetzea lortzeko neurri positiboen ezarpen-mailaren azterketa.

Konpromiso komunitarioa eta elikagai-xahutzea murriztea

Gipuzkoan hondakinen prebentzioari eskainitako astean, funtsezkoa da herritarrak elikagaien sektorean zentratzea, arlo horretan hondakinak sortzea bereziki onartezina baita. Gipuzkoan urtean 123.000 tona elikagai alferrik galtzen dira, eta harrigarriena da hondakin horien ia erdiak gure etxeetan bertan sortzen direla. José Ignacio Asensiok, foru-arduradunak, arazo horri heltzearen garrantzia azpimarratu du, "ez bakarrik ingurumen-onurengatik, baita gizartean duen eraginagatik ere. Elikagaiak alferrik galtzeari ekitean, ingurumena zaintzen laguntzeaz gain, gizartean eragin zuzena sortzen ari gara, batez ere testuinguru global konplexu batean. Esparru horretan, herritarren kontzientzia eta ekintza beharrezkoak izateaz gain, etorkizun jasangarriago eta solidarioago bat eraikitzeko desberdintasuna ere ezar dezakete".

Lehen ekintza gisa, arazo horri aurre egiteko eta ekoizleen, jatetxeen eta supermerkatuen elikagai-soberakinen banaketa errazteko, Jasangarritasun Departamentuak hainbat ekimen ezarri nahi ditu. Lehenik eta behin, ekitaldi bat egingo da Gipuzkoako Elikagai Bankuaren lana nabarmentzeko. Banku horrek, "Azken Minutua" programaren bidez, merkataritza-erakunde laguntzaileen soberakinak jasotzen ditu. Soberakin horiek, dagoeneko salmentarako egokiak ez badira ere, kontsumigarriak dira erabat. Bigarrenik, Afari Solidario eta Jasangarriaren hirugarren edizioa egingo da. Ekitaldi horren helburua da elikagaiak alferrik galtzeari buruzko kontzientzia sortzea eta Gipuzkoako Elikagai Bankuarentzako funtsak biltzea, gero eta handiagoak diren premiei erantzuteko. Mahaia eta Basque Culinary Center sukaldarien kolektiboarekin lankidetzan, afari jasangarri eta solidarioak lurraldeko sektore ekonomiko, instituzional eta sozialetako liderrak bilduko ditu.

Hirugarrenik, gastronomia jasangarriari buruzko jardunaldi bat egingo da Basque Culinary Centerren. Aurten, jardunaldi horren ardatz nagusia eragile guztien lankidetza izango da, ekintzara igarotzeko eta elikadura-sistema jasangarriago eta erresilienteago batera igarotzeko. Azkenik, jardunaldi bat egingo da elkarrizketa-guneak sortzeko, hausnarketa kolektiboa egiteko eta komunitate zirkular bat eraikitzeko. Topaketa hau Haziguneak prozesuaren parte da. Prozesu horren bidez, klima-larrialdiko egoerari aurre egiteko gai den komunitatea sortu nahi da, gizarte gisa hainbat ikuspegi eta sentimenetatik desafiatzen baikaituen.

Zirkulua ixten duten ehunak

Azken amaiera gisa, eta VIII. edizioan, Moda Jasangarriaren Desfilea lekuz aldatu da, eta harritu egin gaitu Klima Aldaketa Fundazioaren eraikin berrian egindako hitzordu batekin. Oraingoan, "GK Green Fashion" Gipuzkoako moda jasangarriaren klusterreko 9 diseinatzailek hartuko dute parte: Naw, Moclan, Maider Alzaga, Giovanna Bittante, Kotoi, AM Biko Studio, Emaús eta Eli-Two.

Horri dagokionez, Jasangarritasun diputatu José Ignacio Asensiok adierazi duenez, "gure Sailak ahalegina egiten du hainbat sektore ekonomikoren eraldaketa bultzatzeko, eta bereziki nabarmentzen ditu ingurumen-inpaktu handienak dituztenak, hala nola modaren industria. Ingurumenaren eta gizartearen ikuspegitik iraunkorragoak diren ekoizpen-ereduak sustatzea dugu helburu. Modaren industriak adibide gisa adierazten du eraldaketa horrek gure lurraldean ekonomia berde eta tokiko berri bati atea ireki diezaiokeela".