Detalle evento

El nombre del proyecto : KRATKY! Laborantza ikasgelan

Promotor : LURLAB

Telefono

656 76 01 60

Contacto

Andoni Munduate Dorronsoro

E-mail

andoni@lurlab.org

Que valores promueve

Jasangarritasuna, ingurumen-erantzukisuna, talde-lana, berrikuntza, inklusioa, genero-berdintasuna, ingurumenarekiko errespetua, lankidetza, enpatia

A qué nivel de educación o edad se apunta:

Edozein motako ikastetxetako 12 eta 16 urte bitarteko nerabeei zuzenduta

Cuántos estudiantes pueden participar en un evento:

Ikasgela ertain bateko taldeentzako dago pentsatua, hau da, 15 lagun ingururentzako

Precio por cada evento:

1.600 € (BEZ salbuetsita)

Descripción de la actividad:

“Kratky!” tailerra bi eguneko hezkuntza-jarduera bat da eta laborantzaren eta landa ingurumenaren dimentsio kultural eta naturalaren arteko elkarreragina islatuko duen sormen lan bat eskuekin egitea du helburu.

Sistema hidroponiko bat eraikiz STEAM konpetentziak garatzeko aukera emango du. Sistema hori kotoi heze batean dilista hazi bat landatzeko hezkuntza-baliabide tradizionalaren bilakaera eguneratua besterik ez da, era ikusgarri, irakasgarri eta aktiboagoan egina.

Parte hartzaileek hidroponiari buruz ikasiko dute baita landareak modu eraginkor eta iraunkorrean landatzeko nola funtzionatzen duen ere. Jarduerak maker izaera du; izan ere, parte-hartzaileek beren eskuekin eraikiko dute sistema hidroponiko propioa eta diseinuko eta eraikuntzako trebetasunak ikasiko dituzte. Gainera, proiektuak kultura- eta ondare-dimentsioa du, eskualdeko nekazaritzaren tradizioan murgiltzen baita eta nekazaritza iraunkorraren eta nekazaritza-ondarearen kontserbazioaren garrantziaz jabetzea bilatzen du.

Hiruzpalau asteko tartearekin banandutako bi egunetan garatuko da tailerra: lehenengo saioan prestaketa lanak egingo dira (sistema azaldu, piezak aurkeztu, taldean diseinatu, haziak aldatu, etab.) eta bigarren saioan, berriz, eraikuntza eta amaiera egingo da (altzaria muntatu, sistema martxan jarri, ongarris eta ura prestatu, landareak aldatu, etab.) Saio bakoitzak bi eta hiru ordu arteko iraupena izango du, taldearen eta ikastetxearen arabera. Bi saioak amaitutakoan, gurpildun altzari itxurako landare-hazkunde sistema bat edukiko du ikasgelak eta hurrengo asteetan zehar landareen bilakaera jarraitu ahal izango dute.

Aurrez nahiz ondoren, emandako material gehigarriarekin nahiz curriculumeko material propioarekin laborantzaren eta landareen hazkundearen gaia landu ahal izango da natur-zientzietako, gizarte-zientzietako nahiz teknologiako ikasgaien barruan.

 

IRUDIAK

Condiciones y recursos necesarios para realizar la actividad:

Proposatutako tailerra LURLAB proiektuaren jardunaren kontextuan egingo denez, beharrezkoak diren tresna (tradizional edota digitalak) eta material ez-suntsikor guztiak proiektu honek eskainiko ditu. Material eta tresnen garraioa aurrekontuan aurrikusita dago.

 Ikastetxeak ez dauka jarduera honetarako aparteko baliabiderik eskaini beharrik. Ohiko ikasgelan bertan edo antzeko beste edozein gelatan egin daiteke. Komeni da ur iturri bat (komun bat, adibidez) inguruan edukitzea. Bukatutakoan, eraikitakoak ez du toki handirik hartuko (60*40 cm inguruko zalera eta 1,80m-ko altuera izango du, gutxi gorabehera). Jardueraren ondoren, hidroponia instalazioak funtzionatzeko beharko duen gauza bakarra entxufe normal bat izango da, argiztaze sistema bertara konektatuta geratzeko landarean hazten diren bitartean.

Kronogramaren aldetik, Kultura Eskola katalogoan sartzea onartzen bada, proiektua prestaketa fase batekin hasiko da: irakasleei emateko material pedagogikoa prestatu, osagaiak eta banatzaileak bilatu eta abar. Lan honek hilabete inguru hartzea aurrikusten da.

Behin ikastetxeek aukera eginda, jarduerak deskribapenean aipatutako bi saioak hartuko ditu. Egutegi eta ordutegiari dagokionez, jarduera honek ez du behar zehatzik: edozein egun eta ordutan egin daitezke bi saioak, beti ere bien artean bizpahiru aste inguru igarotzen badira.

 Jarraipena
 Antonio Scarponi arkitekto italiar-suizarraren ELIOOO liburutik abiatuta eraikiko da sistema hidroponiko hau. Liburuaren kopia bat (inglesez) utziko da jarduera egiten den ikastetxe bakoitzean eta bertako irakasle nahiz ikasleek proiektuari jarraipena eman ahal izango diote berari esker. Proiektuaren jasangarritasun helburu nagusia da ikastetxe batean ikastaro bera behin baino gehiago eman beharrik ez egotea. Beste era batera esanda: hasierako materiala berrerabiliz eta liburua jarraituz irakasleek behin eta berriro errepikatu ahal izatea. Horretaz gainera, oso ohikoak diren eta erraz lor daitezken osagai eta materialak erabiltzen dituenez, erabat eskalagarria da eta nahi adina hazi daiteke.

Informe de actividades:

Kultura eta ondare dimentsioa
Proiektuak bereziki du jopuntutzat landa eremua eta bertako gazteak laborantza hidroponikoari buruz hezteak eremu hortako kultura eta ondarea hainbat modutan lagundu dezake.

Hasteko, sistema hidroponikoei eta horiek uraren eta ongarrien erabileran duten eraginkortasunari buruz ikastean, gazteek ezagutza horiek nekazaritza tradizionalean aplika ditzakete eta nekazaritza horren eraginkortasuna eta iraunkortasuna hobetu. Era horretan, landaguneetako elikagaien ekoizpena handitzeko tresna baliagarriak izan daitezke. Horrek tokiko komunitatearen elikadura-segurtasuna hobetzen eta tokiko ekonomia sustatzen lagun dezake.

Bestalde, laborantza hidroponikoari buruzko hezkuntzak proiektu komun baten inguruan bil dezake tokiko komunitatea. Sistema hidroponiko bat eraikitzea eta mantentzea elkarlaneko proiektu bat izan daiteke, komunitateko gazteak eta helduak inplikatuko dituena.

Nekazaritza-jarduera iraunkorrak eta eraginkorrak sustatzen direnez, laborantza hidroponikoari buruzko hezkuntzak landa-kultura eta -ondarea babesten ere lagun dezake. Nekazaritza-praktika iraunkorrak sustatzeak nekazaritzaren bideragarritasuna ziurta dezake landa-komunitateetan, eta nekazaritzaren ondarea eta kultura manten ditzake.

«Landa-ingurunearen nozioak mugaketa geografikoa baino zerbait gehiago dakar. Ehun ekonomiko eta sozial oso bat osatzen du, hainbat jarduera barne hartzen dituena: nekazaritza, artisautza, enpresa txiki eta ertainak, industriak, dendak eta zerbitzuak, eta berroneratzeko gune gisa oreka ekologikorako ezinbesteko gune bihurtu da, eta egunetik egunera gero eta harrera leku hobea da atsedenerako eta jolaserako» Landa komisioa, L’Avenir du milieu Rural. Bruxelles, 1988.

Proiektu honek landa eremuko komunitate eta ondare kulturalaren mantentze elementu horri DIY (Do It Yourself, egizu zeuk) dimentsioa gehitzen dio, gainera.

Sistema hidroponiko bat bere eskuekin eraiki eta mantentzean, gazteek naturari, landareen hazkundeari eta nekazaritza kulturari buruz modu praktikoan eta ludikoan ikas dezakete. Ikasleek zuzenean ikus dezakete landareak nola hazten diren eraiki duten sistema hidroponikoan, eta horrek areagotu egiten du hezkuntzarekiko interesa eta konpromisoa.

Maker kulturan murgiltzen duen proiektu bat izanda, DIY sistema hidroponiko bat eraikitzeak trebetasun praktikoak garatzen ditu. Trebetasun horiek baliotsuak izan daitezke gazteentzat, eguneroko bizitzarako tresnak erabiltzen eta trebetasun praktikoak garatzen irakasten baitiete.

DIY sistema hidroponiko bat eraikitzeak gazteen sormena ere bultza dezake. Material eta diseinu desberdinekin esperimentatu dezakete sistema hidroponiko bakar eta pertsonalizatua sortzeko.

Naturarekiko loturari dagokionean,lagungarria izan daiteke gazteentzat naturarekin konektatu eta ingurumenarekiko errespetu eta estimua garatzeko. Landareen hazkunde-prozesua eta ongarri naturalek eta urak laborantzan duten eragina ikusita, natura eta haren garrantzia sakonago uler dezakete gazteek.

Bestalde, ez da ahaztu behar DIY (Do It Yourself, egizu zeuk) proiektu bat baino gehiago DIWO (Do It With Others, egizu lagunekin) proiektu baten aurrean gaudela eta, beraz, taldelanean gauzak egiteko gaitasuna etakomunitatearen erresilientzia hobetzen dituela, ezagutza tekniko eta kulturalak hartzeaz gain.

Hidroponiaren irakaskuntzak hainbat modutan lagun dezake kultura-ondarea sustatzen:
- Hazkuntza-teknika tradizionalei eta hidroponiari buruzko ezagutzak haurrei beren eskualdeko nekazaritza-praktika tradizionalen garrantzia historikoa baloratzen eta ulertzen lagun diezaieke.
- Nekazaritzak eskualde horietako arkitekturan, paisaian eta gastronomian, eta kultura-ondare aberatsa eta askotarikoa osatzen izan duen eragina zaintzea eta baloratzen ikasiz.
- Azkenik, trebetasun eta balio garrantzitsuak garatzeko tresna izan daiteke, hala nola talde-lana, sormena, iraunkortasuna eta gizarte-erantzukizuna.

Garapen pedagokioa
Sormenaren eta zientziaren arloetan trebetasun praktikoak sustatzeaz gain, gizarteratzea, generoa eta aniztasuna bezalako gizarte-balioak sustatzen ditu proiektuak. Erabilitako metodologiak ere oso interaktiboak eta parte-hartzaileak dira eta horrek bereziki erakarriko ditu gazteak.

Gainera, proiektuak ikuspegi sendoa du indarrean dauden arloen curriculumarekiko harremanean, bai irakasgaien aldetik eta bai gaitasun edo konpetentzien garapenean, eta horrek ikasleen hezkuntza integralerako tresna baliotsua bihurtzen du.

Azkenik, proiektuak ikastetxean eragin positiboa izatea espero da, ikaskuntza-esperientzia berri gisa, hezkuntzan ikuspegi berritzaileagoa eta iraunkorragoa sustatuz. Maila konkretuago batean: luzerako baliabideak emango zaizkio irakaslegoari, gaia lantzen jarrai dezaten.

Konpetentziak
Kontuan hartzeko gai garrantzitsua da proposamen honek bete-betean hartzen duela Eusko Jaurlaritzaren curriculum berriak garatzen duen konpetentzien bidezko hezkuntza eredua. Lantzen dituenen artean hauek azpimarra daitezke:

- Zientzia arloko gaitasunak: hidroponiaren atzean dauden printzipio zientifikoei buruz ikastean, ikasleek trebetasunak gara ditzakete biologia, kimika eta fisika bezalako arloetan.
- Gaitasun teknikoak: sistema hidroponikoak eraiki eta mantentzeak trebetasun teknikoak eska ditzake, hala nola tresnak ezagutzea, materialak ulertzea eta jarraibide zehatzak betetzeko gaitasuna.
- Teknologiak erabiltzeko gaitasunak: hidroponiak ere teknologia digitalak erabiltzea eska dezake, landareen hazkundea monitorizatzeko eta kontrolatzeko. Ikasleek tresna digitalak erabiltzen ikas dezakete, besteak beste, pH-a monitorizatzea eta argiak eta ureztatze-sistemak programatzea.
- Problemak ebazteko gaitasunak: hidroponia irakasteko proiektuak ikasleek arazo praktikoetarako irtenbide sortzaileak aurkitzea eska dezake, hala nola materialak hautatzea eta arazo teknikoak konpontzea.
- Gaitasun sozialak eta emozionalak: sistema hidroponikoak eraiki eta mantentzeak elkarlana eta talde-lana eska dezake, eta horrek ikasleei trebetasun sozialak eta emozionalak garatzen lagun diezaieke, hala nola komunikazio eraginkorra, lidergoa eta gatazken konponketa.
- Pentsamendu kritikoko eta sormeneko gaitasunak: hidroponia hazkuntza-teknika berritzaile eta sortzailea da, pentsamendu kritikoa eta problemak ebaztea eskatzen duena. Hidroponiari buruz ikastean, ikasleek trebetasunak gara ditzakete arlo horietan, eta kutxatik kanpo pentsatzen ikas dezakete.

Gizarte-balioak
Konpetentzien garapenarekin batera, gizarte-balioak ere garatu nahi ditu proposamen honek. Besteak beste:
- Iraunkortasuna: hidroponia laborantza-teknika bat da, eta ura eta baliabide naturalak aurrezteko aukera ematen du, nekazaritza tradizionalarekin alderatuta. Proiektuak ingurumena zaintzearen eta babestearen garrantziari buruzko kontzientzia sustatzen du, eta laborantza-praktika iraunkorrak sustatu.
- Sormena eta berrikuntza: hidroponia lantzeko teknika bat da, sormena eta berrikuntza behar dituena sistema egokiak eta eraginkorrak diseinatzeko. Proiektuak pentsamendu kritikoa eta arazoak sormenez konpontzeko gaitasuna susta ditzake.
- Talde-lana: hidroponia irakasteko proiektua talde-lana eta ikasleen arteko lankidetza sustatzeko aukera bat izan daiteke. Sistema hidroponikoak eraikitzeko eta mantentzeko, zenbait ikaslek parte hartu behar izan dezakete, eta horrek gizarte- eta komunikazio-trebetasunak eta auzolan kultura garatzen lagun dezake.
- Inklusioa eta aniztasuna: proiektua gelan inklusioa eta aniztasuna sustatzeko diseinatuko da. Adibidez, eskualde eta herrialde desberdinetako labore autoktonoen irakaskuntza barne har dezake, eta horrek kulturen arteko ulermena eta kultura-aniztasunaren balorazioa bultza ditzake.
- Genero-ikuspegia: genero-berdintasuna sustatzeko eta nekazaritzaren eremuan genero-estereotipoak ezabatzeko ere diseinatu da proiektua. Ikasleei nekazaritzan eta nekazal munduan dauden genero-rolei desafio egitea proposatuko zaie eta talde mixtoetan guztiek rol guztietan lan egitea bultzatuko da.

Trayectoria profesional del autor de la propuesta

Proiektu hau Food Hack Lab elkartearen LURLAB proiektuaren babesean sortu da eta bere ohiko lantaldeko kideak ditu sortzaile, egile eta parte-hartzaile.

Food Hack Lab elkartea
Food Hack Lab elkarteak janariarekin erlazionatutako arlo guztietako teknikak ikertzea, garatzea eta batez ere hedatzea du helburu. 2015ean sortu zen Donostiako Tabakaleran kokatutako Hirikilabs laborategiaren babesean eta 2016an izaera juridiko independente bat hartu eta irabazi asmorik gabeko elkarte forma hartu zuen.

Ordutik hainbat gaien inguruan jorratu ditu proiektuak. Horien artean, janaria ekoizteko teknologiak landu dira, landareen hazkuntza kontrolatua, ganaduaren sentsorizazio eta monitorizazioa eta abar. Konkretuki, Udategiak proiektua aipa daiteke, nahi diren kondizio klimatikoak egokitzen dituen negutegi hidroponikoa (ikus azalpen bideoa, inglesez). Gai honen inguruan, aipagarriak dira, baita ere, hidroponiaren inguruan LURLABen babesean egindako tailerrak (ikus argazkiak) eta Tabakaleran egindako “baratzen hidroponiko ibiltaria” ere bai (esteka).

LURLAB
2019ko amaieran Food Hack Lab elkarteak bere proiektu eraldatzaile nagusia jarri zuen martxan: LURLAB, landa eremuko laborategi digital irekia.
    
Maker praktikak erabiliz lurraldea eta ingurumena garatzea bilatzen duen fablab edo fabrikazio digitalerako gune bat da, Ataunen 2021eko udan ateak ireki zituena. Edozein herritarrek (ia) edozer egiteko tresnak eta laguntza eskaintzen du eta baita jarduera-agenda bat antolatu ere. Eskulan autosufizientziaren kultura eta tokiko komunitateen barneko auzolana sustatzeko helburua du.2023ko hasieran “LURLAB mobile” izenekoa ere martxan jarri da: Ataungo fabrikazio digitaleko espazioaren bertsio ibiltaria. Gipuzkoako hainbat herritan dabil urtean zehar bere zerbitzua eskaintzen

GARRANTZITSUA: 2023 urtean bazkideek erabaki dute Food Hack Lab-en estatutuetan aldaketak egitea, elkarteak “LURLAB” izena hartu eta bere helburuak maker mundura zabaltzeko (ez bakarrik elikadurara mugatuz). Aldaketa prozesu hau oraindik bukatu ez bada ere, proposamen hau “LURLAB” izenaren babesean garatzea proposatzen da.