Gipuzkoak Europako lehen IBM Quantum System Two ordenagailua instalatuko du Donostian, IBM-Euskadi Quantum Computational zentroan

Eusko Jaurlaritzak eta IBMk gaur iragarri dute Europako lehen IBM Quantum System Two IBM-Euskadi Quantum Computationalen —Ikerbasque Fundazioak Donostian duen campus nagusian kokatua— instalatzeko duten plana. Proiektu hau 2023an abiarazitako BasQ ekimenaren barruan kokatzen da, Euskadi erreferentziazko hub teknologiko gisa sendotzeko helburuarekin. Hasieran, IBM Quantum System One instalatzea aurreikusi zen, baina akordioa eguneratu ondoren, IBMren sistema kuantiko modular aurreratuena hedatzea erabaki da: IBM Quantum System Two. Horren instalazioa 2025aren amaiera aldera amaitzea dago aurreikusita.

IBM Quantum System Two-k —IBMk kudeatuko du— IBM Quantum Heron prozesadorea izango du, konpainiaren orain arteko indartsuena. Eskalagarria izateko eta etorkizunean hainbat prozesadore integratu ahal izateko diseinatua, sistema honek algoritmoak erabilgarritasun eskalan exekutatzea ahalbidetuko du, indar gordineko simulazio klasikoko metodoak gaindituz. Qiskit softwareari esker, zirkuitu kuantiko mota batzuk exekutatu ahal izango ditu, bi kubiteko 5.000 ateko eragiketarekin.

Instalazio horrek IBMk Europako ekosistema kuantikoaren hedapenarekin duen konpromisoa indartu egiten du, eta puntako gaitasun teknologikoak eskuratzeko aukera emango die esparru akademikoko ikertzaileei, ikerketa-laborategiei eta industriei Estatuan. IBM-Euskadi Quantum Computational Centerreko kideek sistema hau erabiliko dute talentu kuantikoaren prestakuntza indartzeko, hazkunde ekonomikoa sustatzeko eta algoritmo berriak diseinatzeko, teknologia kuantikoak garatzeko Eusko Jaurlaritzaren IKUR 2030 estrategiarekin bat datozen aplikazio praktikoekin. Haren aplikazioen artean nabarmentzekoak dira material berrien modelizazioa eta konputazio kuantikoak jasangarritasun ekimenetan duen zereginari buruzko ikerketa.

Azpiegitura zientifiko horrekin, Euskadi erreferente globala izango da konputazio kuantikoan. Teknologia hori funtsezkoa izango da eraldaketa digitalari ekiteko eta gure zientzia, teknologia eta berrikuntzako ekosistema indartuko duen abangoardiako azpiegitura zientifikoa izateko. IBM Quantum System Two funtsezko tresna izango da Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal Sarearentzat, eta aukera emango du puntako ezagutza sortzeko, goi-mailako hezkuntza-programa oso espezializatuak garatzeko, eta

konputazio kuantikoak datozen urteetan izango duen inpakturako euskal sektore publikoa eta industriala prestatzeko. Sistema hori ezartzea aukera bikaina izango da Euskadiren garapen ekonomiko eta sozialerako, eta, horrez gain, beste eskualde, herrialde eta eragileekin teknologia horren bilakaeran lankidetzan aritzeari ateak zabalduko dizkio", adierazi du Imanol Pradales Lehendakariak Eider Mendoza Gipuzkoako ahaldun nagusiarekin batera.

"IBM-Euskadi Quantum Computational Centerreko IBM Quantum System Two-k gure teknologia kuantiko aurreratuena erabiltzeko aukera paregabea eskainiko dio Espainiako komunitate kuantikoari —industriako ikertzaile, garatzaile eta adituei—.Tresna horiei esker, ekosistema kuantikoa bultzatuko duten algoritmoak garatu ahal izango ditugu, eta datozen bi urteetan abantaila kuantikoa lortzetik hurbilago jarriko gaituzte", azaldu zuen IBM Quantumeko presidenteorde Jay Gambetta-k.

Eider Mendoza Gipuzkoako diputatu nagusiak adierazi duenez, System Two superordenagailu kuantikoak "aukera berriak irekiko ditu eta abangoardiako gaitasunak emango dizkio" gure herrialdeko zientziaren eta industriaren etorkizuneko garapenari. "Gure zientzia eta teknologia sarearen eta gure unibertsitateen bikaintasunari aitortza eta bultzada bat da, baita gure lurraldearen eta herrialdearen berrikuntza-potentzialaren aintzatespena ere. Belaunaldi gazteenen ongizatea bermatuko duten etorkizuneko industria-sektoreen alde lanean ari garen honetan, oso albiste ona da azpiegitura teknologiko honen bertsio aurreratuena izatea. Honek esan nahi du, aukera zientifiko berriak izango ditugula, ikertzeko bide berriak, baita proiektu oso berritzaileak sortzeko ahalmena eta pertsonentzako enplegu eta bizi-aukerak eragiteko gaitasuna", gaineratu du.

IBM-Euskadi Quantum Computational Centerri buruz Center

IBM-Euskadi Quantum Computational Centerra 2023an iragarri zuten, Eusko Jaurlaritza osoan eta Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako Foru Aldundietan teknologia aurreratuen erabilera sustatzeko. Haren eginkizuna ikerketa-erakundeen maila handitzea da, nazioarteko lankidetza zientifikoak zabalduz, mundu-mailako bikaintasuneko funtsezko ikerketak eginez eta eskualdean talentu kuantikoa indartuz.

Zentro horrek Eusko Jaurlaritzako ikertzaileek eta bere bazkideek helburu horiek lortzeko behar duten azpiegitura konputazionala ezarriko du. Gainera, IBM eta Eusko Jaurlaritza lankidetzan ari dira trebakuntza-programak garatzen, era horretan konputazio kuantikoan lehen mailako talentua prestatzeko, bai Euskadin, bai Estatuko gainerako lekuetan. Programa horien helburua da trebetasunak kontzientziatzea, heztea eta garatzea, ikaskuntza-esperientzia murgiltzaile eta integratuen bidez.

IBMri buruz

IBM hodei hibrido globalaren eta Adimen Artifizialaren hornitzaile liderra da, eta esperientzia du aholkularitzan. 175 herrialde baino gehiagoko bezeroei laguntzen diegu beren datuen ezagutzak kapitalizatzen, enpresa-prozesuak arintzen, kostuak murrizten eta beren sektoreetan abantaila lehiakorra lortzen. 4000 gobernu eta korporazio-erakunde baino gehiagok azpiegitura kritikoen arloetan (finantza-zerbitzuak, telekomunikazioak eta arreta medikoa) konfiantza dute Red Hat OpenShiften eta IBMren hodei hibridoko plataforman, haien eraldaketa digitalei azkar, efizientziaz eta seguru ekiteko. IBMren berrikuntza iraultzaileek Adimen Artifizialean, konputazio kuantikoan, sektorearen hodei-soluzio espezifikoetan eta aholkularitzan aukera ireki eta malguak eskaintzen dizkiete gure bezeroei. Hori guztia IBMk konfiantzarekin, gardentasunarekin, erantzukizunarekin, inklusibotasunarekin eta zerbitzuarekin duen konpromiso ezagunak babestuta.

Ikerbasqueri buruz

2007an, Eusko Jaurlaritzak Ikerbasque sortu zuen, Euskadiko sistema zientifikoa indartzeko asmoz, mundu osoko ikertzaileak erakarriz, berreskuratuz eta atxikiz. Zientziarako Euskal Fundazioa erakunde finkatua da, 35 herrialdetako 373 ikertzaile ditu, jakintza-arlo guztietakoak; ikertzaile horiek, gaur egun, 25 erakunde kidetan ari dira lanean.