Gipuzkoak Zainketa eta Gizarte Politiken 20>30 Agenda aurkeztu du: hamarkada bat zainketa-eredua eraldatzeko

Gipuzkoako Foru Aldundiak Zainketa eta Gizarte Politiken 20>30 Agenda aurkeztu du gaur, Gipuzkoa Zaintza Lurralde bihurtzeko helburuarekin. Asmo handiko proiektu honek ibilbide-orri bat du ardatz, eta nahia da aurreko urteetan kohesioan eta gizarteratzean izandako lorpenak sendotzea, eta hauek etorkizuneko beharretara eta erronketara egokitzea.

Gipuzkoak erronka esanguratsuei egin behar die aurre epe ertain eta luzera, hala nola biztanleriaren zahartzeari, migratzaileen integrazioari, zainketen lan-merkatuaren berrantolaketari, teknologia berrien eraginari, arreta-zentroen kudeaketa hobetzeko beharrari eta zerbitzu publikoen eraginkortasunari. Hori guztia etengabe aldatzen ari den testuinguru kultural batean garatzen da, ezaugarri hauekin: indibidualismoaren nabarmentzea, osasun mentaleko arazoen gorakada, aukeratu gabeko bakardadea eta familia-ereduaren eraldaketa.

Errealitate horri erantzunez, Aldundiak Plan Estrategiko bat diseinatu du egungo legegintzaldirako, herritarren ongizate integrala bermatzera bideratutako 118 jarduera biltzen dituena. Plan honek bizimodu osasungarria sustatzen du, sentsibilizazio, prebentzio eta pertsonalizazio ekintzen bidez. Ongizatea materialetik haratago doa; aintzat hartzen ditu, baita ere, alde emozionala, komunitate bateko kide izatea, bizitza orekatua eta betea izatea, eta aukeratu gabeko bakardaderik ez sentitzea.

Eider Mendoza diputatu nagusiak nabarmendu du gaur aurkeztutako Agenda urrats erabakigarria dela Gipuzkoa lurralde solidario eta arduratsu gisa eraikitzen jarraitzeko, pertsona guztien ongizate integralarekin konprometitua: "Bide-orri honen helburua da zaintza eraldaketa bizkortzea, eredu pertsonalizatuago baterantz, berritzailea izango dena eta komunitatearekin konektatuagoa egongo dena".

Gainera, azpimarratu du Gipuzkoak ekimen aitzindariak dituela, gure lurraldetik kanpo errekonozimendua izaten ari direnak: hala nola, tokiko zaintza ekosistemak eta nahi ez den bakardadearen aurkako Hariak estrategia. Amaitzeko, azaldu du, lankidetzatik abiatuta, zainketan jauzi kualitatibo bat ematea dela helburua, lehen aipatutako printzipioetan oinarrituta: "Konpromiso horrekin, elkarrekin eta elkarlanean jarraituz gero, ziur nago 2030ean ere Gipuzkoa arretaren abangoardian izango dela; eta, batez ere, pertsonen ongizate integralean aurrera egin duen gizarte arduratsua izango garela, komunitate kohesionatua duena eta balio partekatuak dituena".

Gipuzkoa Zaintza Lurraldea

Zainketa eta Gizarte Politiken Agenda 20>30 eta Plan Estrategikoa estuki lotuta eta lerrokatuta daude. Biak zeharkako eredu baten bidez koordinatzen dira, eta Aldundiko sailen, Eusko Jaurlaritzaren, Udalen, hirugarren sektorearen, enpresen, unibertsitateen, erabiltzaileen, haien familien eta profesionalen arteko lankidetza errazten dute. Sistema honen helburua da baliabide publiko, pribatu eta sozialak maximizatzea, Gipuzkoan bizi direnen ongizate integrala bultzatuko duten sinergiak sortuz.

Gipuzkoa Zaintza Lurraldea kontzeptuak eredu honen etorkizun estrategikoa irudikatzen du. Horren muina pertsonak eta komunitateak dira, eta haien inguruan antolatzen da arreta, zaintza eta laguntzako sistema. Ikuspegi hori oinarrizko bost zutabetan oinarritzen da: eskubide sozialak, prebentzioa, pertsonalizazioa, hurbiltasuna eta parte-hartzea. Gainera, sei printzipio ditu gidari: gizarte-ongizatea eta bizi-kalitatea, iraunkortasun instituzionala, zerbitzuen zeharkakotasuna, gizarte-ekitatea, genero-berdintasuna eta hizkuntza-eskubideak. Hori oinarri hartuta, ereduaren trantsizioan oinarritutako gizarte-politikak bultzatzea da helburua, gobernantza, berrikuntza, ebaluazioa eta eskalagarritasuna bezalako alderdiak nabarmenduz.

Ibilbide orria

Eraldaketa hori lortzeko lana 2020an hasi zen, zaintza-eredu berritu bat lortzeko hamarkada bateko horizontearekin. Testuinguru horretan, Agenda ez da soilik ekintza-plan bat, bide-orri bat eta tresna-kutxa bat ere bada, zerbitzu pertsonalizatuetan eta zaintza komunitarioetan oinarritutako zaintza-lurralde bat sustatzeko. Ikuspegi horren helburua da erabiltzaileen, haien familien eta profesionalen bizi-kalitatea hobetzea, eta, aldi berean, ikastetxeetan eta lurralde-eragileen artean berrikuntza bultzatzea.

Agenda hori prozesu inklusiboa izan da, eta 18 gobernantza-organok parte hartu dute, baita zerbitzuen erabiltzaileek, haien familiek, sektoreko profesionalek, gizarte eta enpresa erakundeek eta erakunde publikoek ere. Ikuspegi horrek bermatzen du lurraldeko eragile guztiak aldaketaren partaide sentitzea, trantsizio partekatua eta iraunkorra ziurtatuz.

Sei helburu eta berrogei jarduera

Agendak sei helburu operatibo eta berrogei jarduera zehatz aurreikusten ditu zainketa-ereduaren trantsizioa bultzatzeko. Lehenengo helburua da aurrea hartzea eta prebentzioa sustatzea, hainbat tresna erabiliz; hala nola, behatoki sozialak eta autozainketa sustatzen duten sentsibilizazio-kanpainak. Bigarren helburuak zerbitzuen berrikuntza eta pertsonalizazioa lantzen ditu, digitalizazioa sustatuz eta berrikuntza soziala zein instituzionala bultzatuz. Hirugarren helburuak gobernantza eta parte-hartzea ditu ardatz, erakundeen arteko koordinazioa hobetuz eta erabiltzaileen, haien familien eta profesionalen inplikazio aktiboa erraztuz. Laugarren helburuak ereduaren monitorizazioa eta ebaluazioa jorratzen ditu, haren iraunkortasuna eta kalitatea bermatuz, eraginaren etengabeko azterketaren bidez. Bosgarren helburuak lankidetza, ikaskuntza eta transferentzia-sareak garatzea du helburu, aurrerapenak partekatzeko komunikazio eraginkorraren garrantzia azpimarratuz. Azkenik, seigarren helburuak inpaktuaren ebaluazioa eta jasangarritasun ekonomiko eta instituzionala lehenesten ditu.

Neurri horiek hainbat kolektibori mesede egiteko diseinatuta daude, hala nola ahultasunen bat duten adinekoei eta mendeko pertsonei, desgaitasunen bat dutenei, indarkeria matxistaren biktima diren emakumeei, babesgabetasun-egoeran dauden adingabe eta gazteei, gizarte-kalteberatasunean dauden pertsonei eta zainketen eremuko profesionalei.

Eraldaketaren arrakasta bermatzeko, Agendak aldaketaren funtsezko lau kultura sustatzen ditu: prebentzioaren kultura, sistema esku-hartzearen ordez aurrea hartzera bideratzen duena; zaintzaren kultura, autozainketa eta zaintza komunitarioa sustatzen dituena; berrikuntzaren kultura, ereduaren pertsonalizazioa eta iraunkortasuna bermatzen dituena; eta ebaluazioaren kultura, sistemaren eragin soziala eta iraunkortasuna neurtzen dituena.

1.553 plaza berri lurraldearen eskaerari erantzuteko

Era berean, Gipuzkoako Foru Aldundiak Gipuzkoako Gizarte Zerbitzuen 2024-2030 Mapa aurkeztu du, besteak beste, 20>30 Zaintza eta Gizarte Politiken Agenda gauzatzeko funtsezkoa izango den tresna. Mapa hori plangintza-tresna bat da, Gizarte Zerbitzuak hedatzeko sistema ezartzen duena, eta adierazitako aldirako aurreikusitako gizarte-premiei erantzuten die. Lorpen nagusien artean, 1.553 plaza berri sortzea dago, lurraldearen eskaera gero eta handiagoei erantzuteko neurrietako bat.

Mapa hori egiteko, azterketa xehatu bat egin behar da. Azterketa horretan, 2024tik 2030era bitartean biztanleriaren bilakaera aztertu behar da, gizarte-premiak identifikatu behar dira, eta gizarte-arretan lurraldeen arteko oreka bermatzen duten jarraibideak zehaztu behar dira. Helburu nagusiak dira: zerbitzu eta prestazioen eskaintza premien bilakaerara egokitzea, artatutako pertsonen bizi-kalitatea hobetzea, sare publikoaren antolaketa optimizatzea eta planteatutako helburu eta neurrien jarraipena, ebaluazioa eta kontrola ahalbidetzea.

1.553 plaza berri horiek sortzeko hainbat estrategia erabiliko dira: Aldundiak sustatutako zentro berriak irekitzea, Udalekin eta gizarte-erakundeekin lankidetzan aritzea instalazio berriak garatzeko eta lehendik dauden zentroetan plaza gehigarriak hitzartzea. Proiektu honek 250,9 milioi euroko inpaktu ekonomikoa izango du, honela banatuta: 82,2 milioi mendetasunerako, 62,1 milioi inbertsioetarako, 45,3 milioi desgaitasunerako, 33,5 milioi gizarte-bazterkeriarako eta indarkeria matxistaren biktimetarako, eta 27,2 milioi adingabeentzako.

Mapa behar bezala garatzen dela bermatzeko, jarraipen-adierazleak definitu dira, hala nola arreta-estaldura, plazen hazkundea, itxaronzerrenden murrizketa, zentroen okupazioa eta etxeko egonaldien tasa, besteak beste.

2024-2030 Gizarte Zerbitzuen Mapa Gipuzkoako Foru Aldundiak 20>30 Zaintza eta Gizarte Politiken Agendaren printzipio eta helburuekin duen konpromisoaren erakusgarri da, pertsonen ongizate integralean oinarritutako lurralde inklusiboa eraikitzeko ahalegin kolektiboa islatzen baitu.