Gorputz atal hauek egiteko, buztinez egindako figuraren eredu batetik abiatzen dira; honek lortu nahi diren neurriak izango ditu, eta barnealdean siluetaren forma emango duen eskaiolazko molde bat ateratzeko balioko du.

Azal honen gainean, bigundutako harri-kartoizko orriak jartzen ditu eskulangileak, horrela ongi egokitzen zaizkio-eta moldeko azalaren egiturari; halaz, moldea kendu ostean, egin nahi den figura agertuko da.

Eskulangileak eskuz egiten du prozesu osoa, lanabes sinpleak erabiliz.

Buztinezko eredua egiteko, eta material honetatik asko ez erabiltzearren pisua ere neurtu behar delako, eskulangileak zur eta paperezko betegarri bat egiten du, egin nahi duen figurarentzako neurri egokietan, multzo osoaren sostengu izango da eta.

Aitatxarkako eskulangilea lanean.

Horretarako oinarria izango den disko batetik abiatzen da, eta honen gainean zur kontra-txapatuzko lau ohol jartzen ditu, gurutze itxuran, ondoko marrazkian ikusten den moduan.

Ondoren, deskribatutako egitura horretako hutsuneak betetzen dira, paperez, bai egunkariz bai lehortuta dauden beste batzuez, eta sokaz lotzen dira. Hurrengo lana alanbre-sare batez estaltzea da, hain zuzen behar duen sendotasuna emate aldera.

Buztingintzan erabiltzen den buztinaz multzo osoa estaltzen jarraitzen da, lodiera egokia hartu arte, eskuak erabiliz eta modelatzeko zotz ugari izanik lagungarri. Forma emateko lan hau oso garrantzitsua da lortu nahi diren ezaugarriak (begiak, sudurra, ahoa, belarriak, etab.) eta, oro har, egin nahi den figura lortzeko.

Lana etenik den denboran zehar, figura zapi heze batez edo plastiko batez estaltzen da, buztina lehor ez dadin.

Burua buztinez taxutu ondoren, eskaiolazko moldea ateratzen da.

Horretarako, eskaiola azpil batean prestatzen da, eskuz nahastuz urarekin flotatzen duen arte, “mukurutu arte”, eta gero “eskuz zipriztintzen da multzo osoan, behetik gorantz”, burbuilarik egin gabe; lehen geruza ondo ematea oso-oso garrantzitsua da, gerora begira.

Eskaiola eman aurretik, eskulangileak “letoizko xaflak” sartu ditu buztinean, gainazalekiko perpendikularrean baina ez erabat zut, zentimetro inguru sakon, eman beharreko eskaiola hainbat puskatan zatitzeko eta moldeko multzo osoa hainbat zatitan bereizi ahal izateko.

Tarsicio Reyk dioenaren arabera, eskaiola eta buztina elkarri ez itsasteari esker da posible prozesu hau. Gogortu ondoren, bigarren, are hirugarren eskaiola geruza bat ematen da, iztupaz nahasturik, behar den lodierara iritsi arte.

Multzoa gogortu ondoren, “letoizko xaflak” kendu eta eskaiolazko zatiak bereizten dira, azal zatitu moduko bat eratu baitute, eta urez garbitzen dira.

Bestetik, dendaren batean erositako nahi adina lodiko harri-kartoia zatitan mozten da, eta ur, arotz kola eta irinezko ur-ahiz eginiko nahasketa batez hezetasun pixka bat ematen zaio; gero, zati hauek eskuz jartzen dira moldearen barneko aldean, hatzez presioa eginez, orri edo xaflak azalari erabat egoki dakizkion eta honen forma har dezaten zainduz.

Segidan, eskaiolazko zati hauek berriro itsasten dira elkarrekin kola erabiliz –hau pistola termoplastiko batez ematen da–, eta figura osoa duen eredua aterako da, hain zuzen burua edo eskuak egiteko erabiliko den figura osoa duena.

Horretarako, brotxa bat erabiliz, moldearen azal osoa desmoldeatzaile batez (baselinaz) igurzten da, geroago harri-kartoia itsats dadin eragoztearren.

Normalean kolore desberdineko hiru geruza ematen dira, moldeko zatietako bakoitzean, eta ondoren, eguraldiaren arabera, denbora batez lehortzen uzten, eguzkitan izan baitaiteke (komenigarriena berau) edo berogailu batez bestela.

Lehortu ondoren eskaiolazko moldea desmuntatzen da, azken figura ateraz harri-kartoiaz; hurrena figurari enplasto bat ematen zaio kanpoaldean, goian eta behean, brotxa batez, kalamina eta arotz kola zurizko nahasketa bat erabiliz horretarako, eta poroak pintura akriliko zuriz estaliz; lehortzen jartzen da berriro.

Gero pintatu egiten da, pintura akrilikoz. Eginkizun honetan eskulangileak bere sormena lantzen du, brotxak eta pintzelak eskuan dituela.

Figurak jantzi behar izanez gero, azpikontrataziora jotzen dute horretarako.

Produkzio prozesuaren fase bat.

Figura ateratzen.

Buru bati azken ukitu batzuk ematen.

Produkzio prozesuak abilezia eta eskarmentu handia eskatzen dio eskulangileari.

Tarsicio Rey, prestatze lanaren amaieran duen buru baten ondoan.

Aitatxarkan egiten duten gehien-gehiena enkarguzkoa da.

Merkaturatzeko ohiko bideak Iruñeko lau denda eta joan ohi diren feriak dira, Erriberriko Erdi Aroko feria, Errenteriakoa eta Arbasok antolatutako besteren bat izaten baitira. Aitatxarkak fabrikatzen dituen produktuen erabiltzaileek beste bezero posible batzuei ahoz emandako informazioak ere eskari-iturri garrantzitsua dira.

Salmentako prezioei dagokienez, beharko diren materialen kostua eta ordu-kopurua –hauei tasa bat aplikatzen zaie– hartzen dira kontuan.

Erretxinak.