Sistema optiko baten bidez historian lehenbizi igorritako telegrama frantziar Konbentzioan jaso zen 1794ko Thermidorreko 2an, errepublikar armadak austriar armadaren kontra izan zuen garaipena iragarriz. Baina telegrafia optikoak, Frantzian izan ezik, ez zuen garrantzi handirik izan komunikazioen arloan. Espainian oso berandu sartu zen eta gainera inoiz ere ez zen egon gizartearen zerbitzuan, monarkiaren eta militarren zerbitzuan baizik.

José Zufiaurrek (1) jakinarazten digunez, “1835ean Gasteizen telegrafo estazio bat jarri zuten katedral zaharreko Santa Maria dorrean bandera eta banderatxoekin seinaleak egiteko. Dorre horrek osatzen zuen Miranda de Ebrotik Herrerako mendatean zehar luzatzen zen linea, gero Villarcayo-Iruñeakoarekin lotzen zena, alegia. Jakina, sistema hori egunez baino ezin zenez erabili, beste sistema bat erabili zuten gauetan".

M. Ciriquiain-Gaiztarrok bere Monografía histórica de la M.N. Villa y puerto de Portugalete monografia historikoan zera adierazten du telegrafo optikoa Bizkaian sartzeari dagokionez: 1840an telegrafo estazio bat jarri zuten Bilbon. Horretarako plataforma bat eraiki zuten bere txabola eta guzti hareatzako etxerantz, ibai gainean. Hiru masta zituen. Lana Bilboko Merkataritzako Juntak –junta horrek ordeztu zuen Kontsulatua– egin zuen, Goicoechea arkitektoak egindako proiektuaren arabera. Udalak baldintza batekin eman zuen plataforma eraikitzeko baimena: "Herriko artilleriari –gerraren kezka– oztoporik ez zaio egingo da, bestela ez da baimenik emango".

Aipagarriak dira, halaber, iparraldeko armada liberalak gerra karlistan elkarri lotuta ezarri zituen bi linea finkoak. Bata, Gasteiztik Iruñera zihoan eta bestea hortik Lizarrara, hor zirkulu erdi bat eginez. Linea horiek lau urtez egon ziren funtzionatzen.

Hainbat saio eta proiektu abian jartzeko ahaleginak egin ondoren, XIX. mendeko berrogeiko hamarkadan hasi ziren helmen luzeko lehen lineak jartzen. Lehena, Gaztelakoa izena zuena, 1846ko urriaren 2an hasi zen funtzionatzen. Berrogeita hamabi dorre zituen eta Madril eta Frantziako muga elkartzen zituen. Linea horrek Valladolid, Burgos, Gasteiz eta Donostia zeharkatzen zituen. Ia mende erdi igaro ondoren, oraindik ikusteko moduan daude Arabako lautadan zehar telegrafo optiko erregular hartako dorreen oinak. Askoz ere lehenago, 1823an, Paris eta Baiona lotzen zituen linea bat jarri zuten.

Telegrafia optikorako dorrea, Miranda de Ebrotik zetorren linean. Hori ondoren Villarcayo-Iruñekoarekin lotzen zen. José Zufiaurrek utzitakoa.

Faustino Bodas (1921) telegrafista. Javier Carballoren argazkia.