Azkoitia 700

Azkoitiko Udalaren eta Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoaren arteko lankidetza programa da, Azkoitia jatorria duten eta Oñatin Probintziako Artxibo Historikoan gordeta dauden XVI. mendeko dokumentuak digitalizatzeko, zaharberritzeko eta deskribatzeko.

2023tik 2024ra bitartean, Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoak hainbat lan egin ditu Azkoitiko Udalarekin elkarlanean, Azkoitia 700 mendeurrena ospatzeko. Lan honen helburua Probintziako Artxibo Historikoan gordetzen den Azkoitiko dokumentu-ondare garrantzitsuaren zati bat eskuragarria egitea izan da. Zehazki, Azkoititik datorren dokumentu-ondarerik zaharrena landu da, XVI. mendeko notario-protokoloena.

Notario-protokoloak eskribau batek (notario batek) urte batean edo gehiagotan idazten zituen notario-eskrituren elkarketa ordenatuak dira. Bada, Azkoitia da mota horretako dokumentu gehien dituen Gipuzkoako udalerrietako bat. Ideia bat egiteko, XVI. mendeko 100.000 orrialde baino gehiago gordetzen ditugu, 144 liburukitan bilduta.

Lanaren azken helburua dokumentu horiek online kontsultatzeko aukera ematea da, lokalizaziotik hasi eta irudiak bistaratzeraino, kontsultaren ziklo osoa online osatuz beti, artxibora pertsonalki joan beharrik gabe. Lanaren azken emaitza Gipuzkoako Artxiboen Atarian kontsulta daiteke: https://artxiboataria.gipuzkoa.eus/

Dokumentu horietako batzuk egoera txarrean zeuden, artxibora iritsi aurretik baldintza txarretan gorde zutelako. Beraz, beharrezkoa izan da dokumentu horiek zaharberritzea digitalizatu eta/edo deskribatu aurretik. Zehazki, 12 notario-protokolo (4.565 orrialde guztira) eta 4 plano zaharberritu dira.

Era berean, 57 notario-protokolo digitalizatu dira (36.739 orrialde guztira) eta, azkenik, 3.685 notario-eskritura deskribatu dira (11 protokoloetan biltzen direnak). Azken datu hor ikusita, protokolo horietan dagoen informazio-bolumen handiaz jabetu gaitezke.

Deskribapen-lan guztia euskaraz eta gaztelaniaz egin da.

Lan horien guztien helburua XVI. mendeko Azkoitiko historiari buruzko ikerketa-lanen garapena erraztea da. Mende horretan, Gipuzkoako artikulazioa garatzeko une garrantzitsuenean, Azkoitiak zeregin berezia izan zuen, "txandako hiribildua" zelako (Gipuzkoako lau hiribilduetako bat zen non Gipuzkoako korrejidorea, erregearen ordezkaria Probintzian egon behar zen), eta hortik helburua XVI. mendean jartzea.

Dokumentu multzo honek Azkoitiko historia lokala, bizitza soziala, bizitza materiala edo gure arbasoek bizi izan zuten bizitza espirituala gertutik ezagutzeko aukera ematen du. Hau da, merkataritzari, elikadurari, jantziei, erlijioari eta abarri buruzko mota guztietako albisteak, zeinetan gertutik jarrai baititzakegu Azkoitiko bizilagunen gorabeherak, nola bizi ziren, zertaz... Era berean, Azkoitiko giza geografia, etxeak eta baserriak, bideak, hots, bizilagunen bizitza garatzen zen ingurunea, ezagutu ditzakegu. Azken finean, XVI. mendeko Azkoitiko historia hurbiletik ezagutzea.

Probintziako Artxibo Historikoak egin ditu zaharberritze-lanak, zaharberritze-laborategian. Digitalizazio-lanak José Valderrey De Lera eta Severiano Servicio Móvil SAU enpresek egin dituzte, eta artxiboko langileek osatu dituzte. Azkenik, funtsak deskribatzeko lanak Ereiten Kultur Zebitzuak SLL enpresak egin ditu, eta Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura Departamentuak eta Azkoitiko Udalak finantzatu dituzte.

Zehaztasun gehiago nahi izanez gero:

- Ramon Martin Suquia, Artxiboko Arduraduna. Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoa. 943 415060, rmartin@gipuzkoa.eus

- Iago Irijoa Cortes. Ereiten Kultur Zerbitzuak. Deskripzioaren arduraduna iago@ereiten.eus

- Juan Bautista Mendizabal Juaristi. Azkoitiko Ondare Zinegotzia