7.000 familia baino gehiagok jaso dituzte Gipuzkoako trantsizio ekologikoari aurre egiteko laguntza ekonomiko eta fiskalak

Gipuzkoako Foru Aldundiak ingurumenaren aldetik jasangarriagoa den eredu ekonomiko eta sozial baterantz igarotzeko laguntza eta pizgarri fiskalei buruzko balantzea egin dute gaur goizean Jose Ignacio Asensio, Jasangarritasun diputatuak eta Jokin Perona Ogasun eta Finantza diputatuak. Biak bat etorri dira lurraldeko enpresa-ehuna eta familiak babestera bideratutako ekimenak bultzatzearen garrantzian, deskarbonizatuagoa den eta ingurumena errespetatzen duen ekonomia eta gizarte baterantz aurrera egiteko. “Iraunkortasuna zutabe estrategikoa da Aldundiarentzat, eta, ildo horretan, klima-aldaketaren aurkako borrokan eta gure ingurunea zaintzean beharrezkoak diren tresnak errazteko lan eta lan egingo dugu gure eskumen-esparrutik” esan du Asensiok. Peronak gaineratu du “ekimen horien bidez Gipuzkoa lurralde aurreratuago eta iraunkorrago bihurtu nahi dugula. Ildo horretan, zerga-arloan, gure jardueraren ingurumen-aztarna minimizatzera bideratutako ekintzak sustatzen jarraituko dugu, foru-erakundeak trazatutako ibilbide-orri estrategikoari jarraituz”.

Energia-komunitateak, karbono-aztarna, ingurumen-egokitasunaren ziurtagiriak eta isurketa- eta plastiko-zergak

Jasangarritasun diputatu José Ignacio Asensiok, bere hitzaldian, ingurumen-fiskalitatea indartzearen garrantzia azpimarratu du, jokabide kutsatzaileak ahultzeko eta klima-aldaketaren aurkako borrokarekin konprometitutako praktikak sustatzeko. Horri dagokionez, Gipuzkoako Borondatezko Karbono Funtsa bezalako proiektuak nabarmendu ditu, eta enpresek mezenasgoaren bidez berotegi efektuko gasen isurketak konpentsatu ahal izateko bilketa tresna bat ezarri du. Horri esker, “2022tik 2023ra bitartean Gipuzkoako 50 enpresak 23.000 tona CO2 baliokide konpentsatu dituzte, 225.000 euroko balioa dutenak”. Foru arduradunak azpimarratu du, halaber, Jasangarritasun Departamentuak abian jarritako herritarren energia komunitateen garrantzia: “Gaur egun, Gipuzkoak 51 energia komunitate ditu 41 udalerritan. 3,5 milioi euroko inbertsioaren bidez, energia-komunitate horiek lurraldeko 7.000 familia baino gehiagori ematen diete estaldura. Energia berriztagarria, garbia eta 0 kilometroa, pertsonak erdigunean jartzen dituen energia soziala”.

Inbertsio berdeak egiten dituzten enpresei emandako Ingurumen Egokitasun Ziurtagirien berri ematen jarraitu du Asensiok: “2021az geroztik, 40 enpresak eskatu dute

ziurtagiri hori, eta ingurumen arloan egindako inbertsioak 30,3 milioi eurokoak izan dira guztira”. Amaitzeko, Jasangarritasun diputatuak Aldundiak onartutako bi zerga berezi berrien balioa nabarmendu nahi izan du. “Lehenengoak, plastikoaren gaineko zergak, 2023an 8,6 milioi euro bildu zituen Gipuzkoan, eta bigarrenak, isurketaren gaineko zergak, 1,1 milioi euro”, azaldu du Asensiok.

Enpresen fiskalitatea

Jokin Peronak, bere aldetik, Aldundiak azken urteotan martxan jarri dituen familientzako eta enpresentzako pizgarri fiskal berdeen emaitza nagusiak aurkeztu ditu. Gipuzkoako enpresei dagokienez, Peronak azpimarratu du neurri horien helburua dela “kontzientziazioan eta jardueraren garapenean modu jasangarriagoan aurrera egitea, gure lurraldean ditugun baliabide naturalak zainduz”. Horrela, gogorarazi du % 15 eta % 30 arteko kenkaria aplikatzen diela honako helburu hauek dituzten inbertsioei: teknologia jasangarria erabiltzea, uraren erabilera eta balioztatu ezin diren hondakinen kopurua minimizatzea, garraio jasangarria erabiltzea eta ekoizpen-jardueran energia garbien erabilera sustatzea.

Ogasun eta Finantza diputatuak 2015etik 2022ra ekimen honek izan duen bilakaeraren balantzea egin du. Bere hitzaldian, pozik agertu da enpresek nabarmen egin dutelako aurrera beren jardueraren ingurumen-aztarna minimizatzeko egindako inbertsioen kopuruan. Ildo horretan, 2022an 12 milioi euro baino gehiago inbertitu direla nabarmendu du. “Gure enpresa-ehunaren sentsibilizazioa eta kontzientziazioa agerikoa da, eta hori, jakina, albiste ona da guztiontzat”.

Eskualdeka, Peronak azaldu du 2022ko inbertsiorik handiena Bidasoan egin dela, 3,8 milioi euro erabili baitira ingurumen-jasangarritasunera bideratutako ekimenetan. Ondoren, Donostia dago, 3,2 milioi euroko inbertsioarekin.

Familiak fiskalitatea

Familien kasuan, 2022an Gipuzkoako Foru Aldundiak jauzi kualitatiboa eman zuen, fiskalitate berdea aktibatuz eguzki-plaken bidez energia iraunkorraren ekoizpena sustatzeko. Hala, % 15eko kenkaria esleitu zuen, 3.000 euroko mugarekin, egindako inbertsioetarako.

Kenkari hori bi inbertsio motari aplika dakioke, betiere PFEZn: batetik, eguzki-panelak zuzenean erosteari; eta, bestetik, helburu sozial nagusia eguzki-energia elektriko fotovoltaikoaren iturriak aprobetxatzea duten erakundeetan inbertitzeari, zergadunaren ohiko etxebizitzari energia hornitzeko, hala nola energia-kooperatibei.

Peronak ekimenaren emaitzak aurkeztu ditu, eta azpimarratu du “guztira 1085 zergadunek deklaratu dutela eguzki-plakak instalatzea etxean. Bakoitzaren batez besteko inbertsioa 3.100 eurokoa izan da. Hala, guztira 3,39 milioi euro inbertitu dira 2022an Gipuzkoako etxeetan eguzki-plakak jartzeko”.

Eskualdeka, Urola-Kosta nabarmentzen da, 900.000 euro baino gehiago inbertitu baititu. Bigarren postuan Debagoiena dago, 600.000 euro baino gehiagorekin.

Iraunkortasuna eta ingurumena erreforma fiskalaren zutabeak

Ogasun eta Finantza diputatuak bere aurkezpena amaitzeko gogorarazi du gaur egun 2024ko erreforma fiskalean aurrera egiten ari dela, jasangarritasuna izango baita jorratu beharreko alderdietako bat. “Aldaketa klimatikoaren aurkako borrokan aurrera egin nahi badugu, bai sozialki bai ekonomikoki kohesionatuta, funtsezkoa da epe ertain-luzera begira dagoen fiskalitate berdea izatea, ingurumenaren jasangarritasunera bideratutako neurriak hartzea eta kontzientziazioa sustatzeko”. Horri dagokionez, Peronak gaineratu du Gipuzkoako Batzar Nagusietan dagoeneko martxan dagoen erreforma fiskalari buruzko ponentziak gai hori aztertzeko asmoa duela. Horri dagokionez, “Europa mailako jardunbiderik onenak zeintzuk diren entzun nahi dugu, ondoren aldunditik gure lurraldera hobekien egokitzen den formula aplikatu ahal izateko, amaitu den Gipuzkoa berdeago, jasangarriago eta lehiakorrago baterantz aurrera egiteko”.