Gipuzkoak egoitza ereduaren pertsonalizazioa bizkortu du

Gaur goizean, Gipuzkoako Foru Aldundiak ‘Gipuzkoa: etorkizuneko egoitzaranzko trantsizioa’ Liburu Berdea aurkeztu du. Dokumentu hori lurraldeko adinekoen egoitza-sarearekin kontrastatu, baliozkotu eta adostu da, eta egoitza-zentroetako arduradunek, langileek, senideek, patronalek, sindikatuek eta Gipuzkoako Adinekoen Kontseiluko kideek hartu dute parte prozesuan. Liburu Berdeak 46 jarduketa jasotzen ditu eta 78.840.000 euroko hasierako aurrekontua du 2022-2030 aldirako eta %95,7a zainketak pertsonalizatzeko erabiliko da.

Markel Olano diputatu nagusiak bere hitzaldian azpimarratu duenez, "jauzi bat egin dugu Gipuzkoa zainketen abangoardian jartzeko, erabakitasun eta anbizio handiko aurrerapena baita, eta lurraldearen egoitza-eredu berrirako trantsizioa gauzatzeko balioko diguna”. Gainera, eskerrak eman dizkio sare osoari bere inplikazioagatik eta lankidetzagatik; “Izan ere, lan honek partekatua izan behar du, erronka handia da, baina gaur egundik ari gara erantzuten 2030. urteari begira”. Egoitza-ereduaren trantsizioa bultzatzeko gomendioak biltzen dituen esparru komun bat ezartzen duen dokumentu bat da, eta egoitzen etorkizunari buruzko eztabaida piztea du helburu: “Egoeraren diagnostiko batetik abiatzen da, etorkizuneko horizontea marrazten du eta aldaketa sustatzea ahalbidetuko duten politika-proposamenak jasotzen ditu”.

Liburu Berdeak ereduaren trantsizioa azkartuko duten gizarte-politikako palankei eta jarduerei buruzko ikuspegi adostua eskaintzen du. “Eta erabat lerrokatuta dago bai Etorkizuna Eraikiz-ekin, baita Gipuzkoa 2020>2030 Agendarekin ere. Agenda horren helburua da aldaketa sistemikoak bultzatzea eta gizarte-erronkei ikuspegi zabal eta berritzaile batetik heltzea”. Horren ildotik, diputatu nagusiak gaineratu du Gipuzkoak ibilbide orri bat duela martxan egoitzen eraldaketa gauzatzeko, eta Aldundiak urte hasieran Eusko Jaurlaritzaren bidez jaso zituen COVID-19 funtsetatik 20 milioi euroko ezohiko finantzaketa duela. “Horrek aukera ematen digu esku-hartzeak biderkatzeko eta Liburu Berdeak markatzen digun prozesua bizkortzeko”.

Gipuzkoako egoitza-sistema osatzen duten alderdi eta pertsona guztientzat gida izango den oinarrizko dokumentua da. Metodologia parte-hartzaileari jarraiki egin da, eta, horri esker, 220 pertsonaren ekarpenak jaso dira lau kontraste-panelen bidez. Panel horiek erabiltzaileek, senideek, profesionalek, egoitza-zentroetako kudeatzaileek eta adituek osatzen dituzte. Gaurko aurkezpena egoitzetako arduradunei zuzenduta egon da, eta Etorkizuna Eraikiz Gunean egindako bileran parte hartu dute Gipuzkoako 65 egoitzetako ordezkariek. Horrez gain, aurkezpenak egiten ari dira dokumentuaren eraikuntzan parte hartu duten talde guztiekin.

Zazpi palanka aldaketa bultzatzeko

Liburu Berdea hiru zatitan egituratzen da: 14 kanpo eta barne dimentsio biltzen dituen diagnostiko batetik abiatuta, zazpi palanka identifikatzen dira zainketa-ereduaren trantsiziorako, eta, azkenik, gobernantza eredua ezartzen da, egikaritze- eta ebaluazio-gailuak abian jarriz, egoitzetako arduradunek osatutako kontraste-talde baten eta bost jarraipen-batzorderen bidez. Hala azaldu du Maite Peña Gizarte Politikako diputatuak, liburuaren edukia azaltzeaz arduratu denak.

Dokumentua eraikitzeko egin den diagnostiko-ariketaren barruan, sektoretik kanpoko baldintzatzat identifikatu dira biztanleriaren zahartzea, eskariaren hazkundea, profilen aldaketa, bizilekuarekiko lehentasuna, familiak asistentzia-hornitzaile gisa dituen mugak eta osasun-sektorearekiko koordinazioa. Bestalde, sistemaren barne-baldintza gisa, honako hauek jasotzen dira: zainketen pertsonalizazioa, ratioak eta lan-baldintzak, profil profesionalen eskuragarritasuna, berritzeko zailtasunak, arkitekturaren eta espazio fisikoen garrantzia, iraunkortasuna, komunikazio-gaitasunak, ikuskaritza eta ebaluazioa.

          “Diagnostiko horretatik abiatuta, eta partaidetza-prozesua amaitu ondoren, eta lau kontraste-panelen ekarpenak jasota, zazpi jarduera-eremu ezarri dira, Gipuzkoako egoitza ereduaren trantsizioa gauzatzeko palanka gisa balioko dutenak”, Maite Peñak azaldu duenez. Gainera, gogorarazi du lan horretarako pandemiaren testuinguruan egindako ebaluazio-prozesuak ere kontuan hartu direla. Alde batetik, pandemiaren lehen olatuan garatutako ebaluazio parte-hartzailea. Ebaluazio horren helburua osasun-krisiaren inpaktuak identifikatzea eta gizarte-politikak ezohiko baldintzetan kudeatu ahal izatea izan zen.

Eta, bestetik, egoitzetan 2021ean egindako bigarren prozesu parte-hartzailea, egoitza-sistemaren balorazioa eta zainketen kalitatea ebaluatzea ahalbidetu zuena. “Sareko 2.000 pertsonak baino gehiagok parte hartu zuten, eta, ondorio orokor gisa, nabarmendu behar da erabiltzaileen eta senideen %74,5ek positiboki baloratzen dituztela jasotzen dituzten zainketak. Azterlanak etorkizuneko bizitegi-eredurako trantsizio-ardatzetako batzuk ere aurreratu zizkigun”. Ardatz horiek zazpi dira, eta Liburu Berdean jasotzen dira: pertsonalizazioa, gobernantza, prestakuntza, berrikuntza, araudia, ebaluazioa eta komunikazioa. Guztira 27 gomendio zehaztu dira zazpi ardatz horien inguruan, eta 46 jarduera zehaztu dira guztira.

Maite Peñak horietako batzuk nabarmendu ditu, eta arreta jarri du zainketen pertsonalizazioan, zentro berriak sortzean eta dauden espazio fisikoak eredu berrira egokitzean; langileen ratioak berrikusi eta egokitzeko eta lan-baldintzak diagnostikatzeko premian, zainketa-ereduaren trantsizioarekin lotuta. “Giltzarriak diren gaiak dira, denbora luzez lantzen ari garenak, eta oraindik diagnostiko-fasean bagaude ere, oso beharrezkoa da, eta urtea amaitu baino lehen identifikatuta izango ditugu aldaketak egiteko esparrua ezarriko dizkiguten beharrezko baldintzak”, adierazi du.

Diputatuak programa psikosozialak eta zaintza emozionalekoak indartzearen garrantzia, osasun-sistemarekiko harremana, eta komunitatearen, erabiltzaileen, senideen eta profesionalen parte-hartzea ere azpimarratu ditu. Gainera, adierazi du prestakuntza-programa berriak bultzatuko direla, proiektu esperimental eta berritzaileak ezarriko direla, zentroen eraldaketa digitala bizkortuko dela eta araudia garatzen jarraituko dela. Halaber, ikuskapen-eredua eguneratuko da, ebaluazio-prozesuak garatzen jarraituko da, eta familiekiko zein gizartearekiko komunikazioa indartuko da.

Jarraipena egoitza sektorearen aldetik

Liburu Berdearen hirugarren atalean jasotzen den bezala, Gipuzkoako egoitza-ereduaren trantsizio-prozesu horren jarraipena egingo du kontraste-talde batek. 10 pertsonak osatzen dute talde hori, eta Aldundiko, Kabiako eta Adinberriko langileek, eta lurraldeko egoitzetako arduradunek osatzen dute. Peñak adierazi duenez, talde horrek funtsezko zeregina izango du Liburu Berdearen garapenean, gomendioak eta aurreikusitako jarduerak nola inplementatzen diren jarraitzen lagunduko duelako.

Era berean, bost jarraipen-batzorde eratuko dira, zainketa-prozesuarekin lotutako funtsezko hainbat eragilek osatuta. Batzorde horiek talde hauek osatuko dituzte: erabiltzaileak eta senideak; egoitzetako profesionalak eta adituak; sektoreari lotutako sindikatuak; patronalaren erakundeak; eta Gipuzkoako Adinekoen Kontseiluak. "Funtzio nagusi bat izango dute: diseinatzea, baloratzea, ebaluatzea eta gomendatzea, horrela egoitza-eredu berrirako trantsizioa erabat partekatua izango, guztiona, eta urrats bakoitza ebaluatuta, etorkizuneko erronkei erantzuteko gai izango den eredu partekatu bat izan dezagun", ondorioztatu du Maite Peñak.