Jasangarritasuna eta inklusioa, Gipuzkoako Hondartzen Lurralde Mahaiaren lehentasunak 2024 denboraldirako

Gipuzkoako Foru Aldundiko Jasangarritasun Departamentuak 1.815.000 euro bideratuko ditu 2024ko hondartza-denboraldirako, 150.000 euroko zenbateko gehigarriarekin, segurtasuna hobetzeko. Garbiketaren eta hondakinen kudeaketa jasangarria erreten eta paperontzi gehiagorekin indartzen da. "Nik Hondartzak" aplikazioak bere zerbitzuak zabaltzen ditu, banderen egoerari, bainatzeko uraren kalitateari eta hondartzako eta bainu lagundurako zerbitzuei buruzko informazioarekin.

Jasangarritasun eta Gizarte Politiketako Departamentuek, Gurutze Gorriarekin lankidetzan, Gipuzkoako hondartzak inklusiboago egiteko proiektu bat jarriko dute abian. Proiektu hori Getariako Malkorbe hondartzan bainatzeko zerbitzu lagunduarekin hasiko da, eta, ondoren, kostaldeko beste herri batzuetara zabalduko da.

Gipuzkoako Foru Aldundiko Jasangarritasun Departamentuak, Jasangarritasun diputatu José Ignacio Asensio buru duela, gaur goizean bilera egin du Hondartzetako Lurralde Mahaian, Departamentuak 2024ko udarari begira egin dituen proposamenak aurkezteko eta bere zerbitzuak indartzeko, arreta jasangarritasunean eta inklusioan jarrita. Asensiorekin batera, Mónica Pedreira Trantsizio Ekologikoko zuzendaria izan da eta Gipuzkoako kostaldeko udaletako ordezkariak:  Hondarribia (Igor Enparan e Iñaki Arozena), Donostia (Julen Hernandorena), Zarautz (Iban San Martín), Getaria (Haritz Alberdi y Ekaitz Esteban), Zumaia (Maite Egaña), Deba (Idoia Álvarez) eta Mutriku (Inhar Mutiozabal). Lide Mendikute Eusko Jaurlaritzako Osasun Publikoko teknikaria ere bertan izan da.

Jasangarritasun Departamentuak 1.815.000 euro erabiliko ditu denboraldi honetan, eta 150.000 euro gehiago, hondartzetako segurtasuneko laguntzaren osagarri gisa, lurraldeko Hondartzen Lurralde Mahaiak erabaki koordinatuak eta bateratuak hartzen jarrai dezan, Gipuzkoako kostaldeko hondartzen kudeaketa-politika integral eta jasangarriaren bultzada indartze aldera.

Hurrengo denboraldirako lehentasuna da hondartzen erabilera herritar guztiek modu jasangarri, inklusibo eta unibertsalean egin ahal izateko tresnak ematea. Helburu hori lortzeko funtsezko tresna da “Nik Hondartzak” aplikazioa, zeinak bere zerbitzuak berritu eta zabalduko baititu banderen egoerari buruzko abisuekin, bainatzeko uraren kalitateari buruzko eguneratzeekin eta hondartzako eta bainu lagunduko zerbitzuei buruzko informazioarekin. Zerbitzu publikoko tresna horrek, gainera, informazioa eskaintzen jarraituko du, bai jende-kopuruari buruz, bai hareatzetako erabiltzaileen kontzentrazioei buruz, bai eta mugikortasun jasangarria sustatzeko erabilerei buruz ere.

"Nik Hondartzak" aplikazioak, 2020an abian jarritakoak pandemia betean, 1.000.000 kontsulta baino gehiago eta 70.000 deskarga erregistratu ditu orain arte. Funtsezko tresna da aforoa kontrolatzeko, eta hondartzetan segurtasun- eta kalitate-indize altuenak dituen egonaldia ziurtatzeko beharrezkoak diren prebentzio-neurriak ezartzeko, herritarren osasuna eta segurtasuna zainduz.

Hondartzetan sartzearen balioa eta hondartzen erabileraren unibertsalizazioa indartu egingo da denboraldi honetan, Jasangarritasuneko eta Gizarte Politiketako Departamentuek, Gurutze Gorriarekin lankidetzan, martxan jarriko duten proiektuarekin, herritar guztiek gure hondartzetara errazago iristeko eta haiek inklusiboago egiteko. Ekimenak lehen urratsak emango ditu Getariako Malkorbe hondartzan bainatzeko proiektu pilotu bat abian jarrita. Gizarte Politiketako Departamentuaren eta Gurutze Gorriaren arteko akordioak hondartzara joateko zerbitzu bat eskainiko die Aldundiko baliabideen erabiltzaileei, garraioa eta laguntza erraztuz. Bestalde, Jasangarritasun Departamentuak hondartzak egokituko ditu, irisgarriagoak izan daitezen. Helburua da proiektu hau kostaldeko hainbat herritara hedatzea eta datozen urteetan hiru erreferentzia-puntu izatea.

Jasangarritasunaren esparruan, eta hareatzen garbiketa ahalik eta gehien zaintzeko, Jasangarritasun Departamentuak garbiketa-zerbitzua indartuko du udan, eta kostaldeko udalerri guztietan zaintza-talde bat izango du. Era berean, 2023ko denboraldian hondakinen kudeaketa jasangarrirako instalatutako paperontzi indargarriak mantenduko dira, eta ontzi arinetarako eguzki-paperontzi trinkotzaile berriak instalatuko dira. Aldundiak proposatuta, udalerriei gomendatzen zaie edukiontziak hareatzetatik kanpo jartzea, inpaktu txikiagoa izateko eta, gainezka eginez gero, hondartza ez kutsatzeko.

Azken hiru urteotan, alga mota berriak sortu dira Gipuzkoako hareatzetan. Klima-aldaketaren ondorioz itsas tenperaturak gora egingo duela espero denez, eta bainulariei eragindako kalteen ondoren, Gipuzkoako Foru Aldundiko Jasangarritasun Departamentuak herritarren segurtasuna eta osasuna zaintzen jarraitzen du, Ostreobila mugaz gaindiko proiektua bezalako programen bidez. Ikerketa-talde batek osatzen du proiektu hori, eta haren helburua da Ostreopsis mikroalga toxikoaren garapena hobeto ulertzea euskal kostaldean, eta erabakiak hartzen lagunduko duten tresnak ematea.

Amaitzeko, Jasangarritasun Departamentuak iragarri du aurten ere sentsibilizazio-kanpainak egingo direla hondartzan bertan, Emaús Gizarte Fundazioarekin lankidetzan, Gipuzkoako hondartzen erabilera jasangarriagoa eta inklusiboagoa sustatzeko.