"Kultura demokratiko baterantz aurrera egiteko, iraganean gertatutako urraketei buruzko egia jakin behar da"

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta EHUko Giza Eskubideen eta Botere Publikoen UNESCO Katedrak derrigorreko desagertzeei buruzko jardunaldi bat antolatu dute gaur arratsaldean. Bertan, gai horri buruzko NBEko Lantaldeko hainbat adituk eta ordezkarik parte hartu dute, hain zuzen ere 40 urte bete direnean nahigabe edo behartuta desagertutako pertsonei arreta emateko organo hori sortu zenetik. Markel Olano diputatu nagusia arduratu da lan saioari hasiera emateaz. Hitzaldi horretan, iraganean gertatutako "giza eskubideen urraketa guztiei" buruzko "egia ezagutu" beharra azpimarratu du, "kultura demokratiko baterantz aurrera egiteko" eta azken hamarkadetan bizitakoak bezalako pasarteak ez errepikatzeko.

"Gure herriaren histori hurbila ETAren terrorismoaren eta motibazio politikoko gainerako indarkerien ondorio izugarri eta dramatikoek markatzen dute.  Gaur egun, zorionez, une berri bat bizi dugu. Hala ere, gizarte bat eraiki nahi badugu, benetan demokratikoa den eta iraganeko akatsetan erortzea eragotziko duen kultura batean oinarritzen dena, funtsezkoa da iraganean gertatutako urraketei buruzko egia ezagutzea", esan du diputatu nagusiak.

Testuinguru horretan, Olanok adierazi du nahitaezko desagertzeak errealitate "oso mingarria" direla, eta biktima guztiek eskatzen dutela "zer gertatu zen jakitea" eta biktima gisa aitortzea, giza eskubideen urraketen "biktima" gisa. "Justiziakoa da", gaineratu du, "giza eskubideen nazioarteko zuzenbidearen arabera", familiek eta gizarte osoak gertatutakoari buruzko egia jakiteko "eskubidea" dutelako. Era berean, diputatu nagusiak gogorarazi du zigorgabetasunak familien "sufrimendua eta larritasuna" larriagotzen dituela. "Ezin diogu uko egin familiek egia jakiteari eta, gainera, giza eskubideen urraketa gisa aitortzeari", laburbildu du.

Azkenik, diputatu nagusiak adierazi du konpromiso irmoa duela giza eskubideen kultura eta kultura politiko demokratikoa lurralde osoan zabaltzeko, "gizartearen kohesiorako oinarrizko printzipio" eta "etorkizuneko bizikidetza" gisa.

Jardunaldian, Jon Mirena Landa Giza Eskubideen UNESCO Katedraren zuzendaria eta Ion Gambra Giza Eskubideen eta Kultura Demokratikoaren foru zuzendaria ere izan dira.  Lan-saioa hasteko, Luciano Hazan Nazio Batuen Lantaldeko lehendakariak eta Bernard Duhaime batzorde horretako kideak mintzaldi telematiko bana egin dute, batzordearen 40. urte igaro diren honetan desagertutako pertsonen senideei pertsona horiek non dauden eta nola dauden jakiteko laguntza eta babesa emateko tresna gisa sortu zenetik.

Kataluniako abokatuek, bestalde, Gerra Zibilean Gipuzkoan desagertutako pertsonen kasuak aztertu dituzte, eta hausnarketak partekatu dituzte frankismoaren biktimei buruzko kereilaren inguruan, zeinek Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntza baitu.

Pako Etxeberria lege-medikuntzako aditu ospetsuak auzitegiko mediku baten ikuspegia eskaini du desagerpen-kasuei buruz, bereziki Jose Miguel Etxeberria Naparraren desagertzearen kasuaren bidez, haren desagerpenetik ere 40 urte betetzen baitira. Azkenik, Jon Mirena Landak EAEn desagertutako pertsonen txostenari buruzko xehetasunak eman ditu.