Berrerabilpenaren behin betiko apustua egiten du Gipuzkoak zentro berritzaile eta abangoardista batekin

Berrerabilera Prestatzeko Zentroak (BPZ), ehungintzako hondakinak, hondakin handiak eta GEEHak konpontzera eta berrerabiltzera bideratuta dagoenak, Zubietako Ingurumen Guneko azpiegiturak osatzen ditu, eta Gipuzkoako berrerabilpen-tasa %30 handituko du. Era berean, azpiegitura berriak energia- eta industria-sektoreetako CO2-emisioak %10 murriztuko ditu.

Berrerabilera Prestatzeko Zentro (BPZ) berriak 13 milioi euroko inbertsioa ekarriko du, eta 190 lanpostu berri sortuko ditu; horietatik % 57 gizarte-bazterkeriako arriskuan dauden pertsonentzat izango dira.

Berrerabilpena Prestatzeko Zentroaren eraikina eraikitzeko oinarrizko proiektua idazteko lizitazioa otsailaren 3an ireki zen eta otsailaren 21era arte irekita dago.

José Ignacio Asensio: «Zubietako Ingurumen Gunea da hiri-hondakinen kudeaketaren ziklo osoari erantzun integrala ematen dion Estatuko lehen azpiegitura, eta Gipuzkoa Europako abangoardian kokatzen du».

«Prebentziorako azpiegitura berriak ekonomia zirkular deskarbonizatu berri baten aldeko apustua indartzen du, Gipuzkoan trantsizio ekologikoa bultzatuko duena kalitatezko enplegua sortuz, sektore kaltetuenei arreta berezia eskainiz, hartara justizia sozialari laguntzeko».

José Ignacio Asensio Gipuzkoako Foru Aldundiko Ingurumeneko diputatuak eta Mónica Pedreira Gipuzkoako Foru Aldundiko Ingurumeneko zuzendariak Gipuzkoako Berrerabiltzeko Prestaketa Zentroaren eraikitzeko oinarrizko proiektua idazteko lizitazioa aurkeztu dute. Otsailaren 3an ireki zen, Diputatuen Kontseiluak onartu ondoren, eta otsailaren 21era arte egongo da irekita.

Instalazio berriak hiri-hondakinak birziklatzeko eta balorizatzeko egungo tratamenduak osatuko ditu berrerabilpenarekin, eta bikaintasun-mailan aurrera egingo du horrela, prebentzioa aurretiazko urrats gisa txertatuta, hondakinen hierarkia komunitarioak adierazten duen bezala. Asensiok azpimarratu egin du hondakinen sorrera prebenitzen espezializatutako azpiegitura berri horren garrantzia, eta ziurtatu duenez, planta berri horrekin, «Zubietako Ingurumen Gunea lehen azpiegitura da estatuan, hiri-hondakinen kudeaketaren ziklo osoari erantzun integrala ematen diona; izan ere, Gipuzkoa Europako abangoardian kokatzen du».

Azpiegitura berriak berrerabiltzeko prestaketaren aldeko apustua egiten du, eta horiek, prebentzioarekin batera, lehentasunezko bi aukerak dira hondakinak kudeatzeko erkidegoko hierarkian. BPZren jarduera ehun-hondakinak, tamaina handikoak eta tresna elektriko eta elektronikoetatik (GEEH) datozenak konpontzea eta berrerabiltzea izango da, haien bizitza erabilgarria luzatzeko. Horrela, murriztu egiten da energiaren eta lehengaien kontsumoa ondasun berrien ekoizpenean, CO2 emisioak murriztuz eta ekonomia zirkularra sustatuz. Ingurumen-inpaktuen kalkuluaren arabera, azpiegitura berria martxan jartzeak % 10 murriztuko ditu Gipuzkoako industria- eta energia-sektoreetako berotegi-efektuko gasen emisioak, eta % 30 handituko ditu berrerabilitako elementuak, baliabide naturalekiko dugun mendekotasuna murriztuz eta gure ekosistema industriala jasangarriago eginez.

Era berean, 11,8 milioi euroko eragin ekonomikoa aurreikusten da berrerabil daitezkeen artikuluen salmentaren ondorioz. Planta berriak Eskuzaitzeta poligonoan egongo da, eta Zubietako Ingurumen Guneko instalazioetan integratuta egongo da.

BPZk berekin dakar hondakin handiak, ehunak, tresna elektrikoak eta elektronikoak kudeatzeko sistema integral berri bat garatzea, eta urtean 12.600 tona tratatzea aurreikusten da. 2020an, Gipuzkoan, etxeko hondakinen % 57,96 (182 mila tona) bildu ziren gaika, eta horietatik 8.959 tona CPRn tratatuko diren zatiei zegozkien (3.321 tona tamaina handiko hondakinak, 2.238 GEEHak eta 3.400 tona ehunak).  Birziklatzeko eta biltzeko helburuetan aurrera egiten jarraitzeko, Asensio foru-diputatuak adierazi du: «Ezinbestekoa da prebentzioan eta berrerabilpenean aurrera egitea, berrikuntzaren bidez, ekodiseinuaren bidez eta kontsumo jasangarriaren bidez eta konpontzeko eskubidea sustatzeko aukera emango duten azpiegiturak abian jartzearen bidez».

Aurreikuspenen arabera, BPZ 2024an jarriko da martxan. Aurten, 2022an, oinarrizko proiektua egingo da, eta zentroaren eraikuntza, finantzaketa eta ustiapena lehiaketara aterako dira. 2023ko hasieran, obrak hasiko dira, 12 eta 16 hilabete bitarteko epean, eta 2024an martxan jarriko da, 5.500 tona kudeatzeko gaitasunarekin (1.461 tona tamaina handikoak, 2.722 GEEHenak eta 1.319 ehunarenak). Bigarren fase batean, 2027rako gutxi gorabehera, gaitasuna 12.600 tonaraino igotzea aurreikusten da.

190 enplegu berri

Ingurumen-onurez gain, BPZk ekonomia berde, digital eta lehiakor berri baten erreferente izan nahi du. 2024an jarriko da abian, eta 107 lanpostu berri sortuko dira. Bigarren fasean 190 lanpostu sortuko dira. Ekimenak, era berean, proiektuaren gizarte-jasangarritasuna indartu nahi du, enplegu berrien % 57 egoera ahulean eta bazterketa-arriskuan dauden pertsonentzat bideratuz, hartara Gipuzkoan trantsizio ekologikoa bidezkoa izan dadin eta pertsonentzako ongizatean oinarrituta egin dadin. Asensiok adierazi du: «BPZk ekonomia zirkular deskarbonizatu berri baten aldeko apustua indartzen du, Gipuzkoan trantsizio ekologiko bidezko bat bultzatzen duena, kalitatezko enplegua sortuz eta sektore behartsuenei arreta berezia eskainiz, horrela justizia sozialari lagunduz».

Funtzionamendu-dinamikari dagokionez, Zubietako BPZn hauek jasoko dira: tamaina handiko hondakinak; GEEHak; ehunak; eta tamaina txikiko beste hondakin batzuk, mankomunitateetakoak edo zuzenean zentroan uzten dituzten partikularrenak. Instalazioan zeregin hauek egingo dira: harrera, egiaztapena, sailkapena, garbiketa, eta konponketa. Horrez gain, «Reparamania» izeneko gune bat izango du, artikuluen autokonponketarako espazio publiko bat, beharrezko tresnak eta adituak dituena, partikularrei aholkularitza eta laguntza emateko. Arropa, aparatu elektrikoak, altzariak eta bestelako produktuak konpontzeko espazio bereiziak egongo dira, betiere zaharkitze programatuaren ordezko konponbideak eskaintzera bideratuta. Haurrei zuzendutako gune bat ere egongo da, upcycling eskulanen arloan lehen urratsak eman ditzaten.  BPZk, halaber, berreskuratutako artikuluak saltzeko merkataritza-gune bat izango du, eta gutxienez 6 denda espezializatu izango ditu: altzariak, arropa, haurrak, gailu elektronikoak, kirola, bidezko merkataritzako eta tokiko merkataritzako produktuak, bulegoko altzariak…). Eraikinaren goiko aldean, jatetxe bat jartzeko espazio ireki bat dago aurreikusita.