Enplegua eta ekonomia dira berriro ere Gipuzkoako herritarren kezka nagusiak

Gipuzkoako Foru Aldundiak gaur goizean eman ditu ezagutzera "Gipuzkoako herritarrei lurraldearen erronka eta beharrei buruz egindako inkestaren" emaitzak, 2024-2027 aldirako plan estrategikoaren esparruan. Foru erakundeko bozeramaile Irune Berasaluzek azpimarratu duenez, berriz ere enpleguari eta egoera ekonomikoari lotutako gaiak dira herritarren artean kezka handiena sortzen dutenak. "Enpleguari buruzko datuek oso positiboak izaten jarraitzen badute ere, eta ongizateari buruzko pertzepzioa nahiko handia bada ere, etorkizunaren inguruko kezkak gora egin duela ikus daiteke, ziurgabetasun globalaren, prezioen igoeraren edo ekonomiaren balizko moteltzearen inguruko berrien ondorioz. Kezka horri erantzuteko, ekonomia indartsu baten aldeko apustua egingo dugu, eta enpresei eta familiei laguntzeko behar diren neurriak hartuko ditugu", adierazi du.
Berasaluze gaur goizean agertu da komunikabideen aurrean, ikerketaren emaitzak aurkezteko. Foru Gobernua agintaldiko Plan Estrategikoaren oinarriak zehazteko egiten ari den "entzute aktiboko" prozesuaren testuinguruan kokatu du. "Hainbat eragile eta elkarterekin topaketa sistematikoak edukitzeaz gain, inkesta honek aukera ematen digu herritarren sentipen eta iritziei neurria hartzeko, azken urteotan aldizka egiten ari garen ariketari jarraipena emanez. Hori funtsezkoa da diagnostiko zuzena izateko, gobernu berriaren lehentasunak bideratzeko, eta gure politikarik garrantzitsuenak Gipuzkoako gizarteak eskatzen dituenak izateko ", azpimarratu du. Aurreko inkesta apirilean egin zela gogorarazi du. 
Kasu honetan, inkesta telefonoz egin zen 2023ko irailaren 21etik 27ra bitartean, telefono bidezko elkarrizketaren bidez. 1.200 gipuzkoar elkarrizketatu ziren: 340 Donostialdean, 280 Bidasoa-Oarsoaldean, 280 Orian eta 300 Deba-Urolan. Udalerri, adin eta sexuaren arabera geruzatutako ausazko lagin bat erabili da, eta ikerketa guztia Etorkizuna Eraikizen webgunean egongo da eskuragarri.
Ekonomiaren arloan, herritarrek 6,37 puntu eman dizkiote beren egoera ekonomiko pertsonalari, apirileko inkestan baino 0,02 puntu gutxiago. Ia erdiak (% 48,2) uste du bere bizi mailak berdin jarraitu duela azken urteetan, % 36,9k okerrera egin duela uste du (0,5 puntu gehiago) eta % 16,5ek hobera egin duela (2,6 puntu gutxiago).  Gehienek diote hilaren amaierara arazorik gabe iristen direla (% 57), % 28,1ek diote oso modu justuan iristen direla (+1,7 puntu), eta % 10,4k oso modu lasaian (-2,8). Era berean, erdiak baino gehiagok uste du bere ekonomia pertsonalak berdin jarraituko duela datorren urtean, % 20,1ek uste du okerrera egingo duela (-1,3) eta % 17,8k uste du hobera egingo duela (apirilean baino 2,1 puntu gehiago).
Oro har, % 38,2k uste du Gipuzkoako ekonomiak berdin jarraituko duela (+0,6 puntu), % 26,5ek okerrera egingo duela (apirilean baino 3,3 gutxiago) eta % 20,4k hobera egingo duela (0,5 gutxiago). % 73,8k uste du prezioen gorakadaren okerrena ez dela pasa oraindik  (2,3 gehiago), eta % 18,4k baietz (1,5 gutxiago). 2008koa bezalako finantza krisialdi baten aurrean egon ote gaitezkeen galdetuta, ia erdia ( % 47,7) ados dago baieztapenarekin, apirilean baino 1,9 puntu gehiago.
Herritarren ardura nagusiak ekonomiaren eremuan ere kokatzen dira. Kezka nagusiak zeintzuk diren galdetuta (bat-bateko erantzunak), gizartearen erdiak baino gehiagok eremu ekonomikora jotzen du. Hala, enpleguaren sustapena da kezka nagusia % 36,5entzat (+1,2 puntu), krisi ekonomikoa % 12,2rentzat eta prezioen gorakada %11,9rentzat. Ondoren, etxebizitza dago, bigarren postuan (% 24), eta hobekuntzak Osakidetzan (% 19,4). 
Era berean, alderdi jakin batzuei eman behar zaien garrantziaz galdetuta, herritarrek enplegu iraunkorra eta kalitatezkoa sortzea kokatzen dute lehen postuan (8,77ko nota), eta, ondoren, gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna, zahartzea, aniztasuna eta bizikidetza, klima aldaketaren aurkako borroka eta enpresen lehiakortasuna. Eta foru gobernu berriaren lehentasun nagusia zein izan behar den modu irekian galdetzen bada, enplegua sustatzea eta lan-baldintzak hobetzea da erantzun errepikatuena, eta krisi ekonomikoa laugarrenik. Ongizate emozionalaren kasuan, herritarrek 7,29ko batez bestekoarekin balioesten dute beren egungo zoriontasun maila, aurreko inkestan baino pixka bat gutxiago (-0,12). Nolanahi ere, gizartea kezkatuta eta nekatuta dagoen galdetuta, % 79,2k eta % 66,6k baietz erantzun du, hurrenez hurren.
Berasaluzek honako hau ondorioztatu du: "Herritarrek beren egungo egoera ekonomikoki eta animikoki nahiko positiboki baloratzen jarraitzen dute, baina gizartea kezkatuta eta/edo nekatuta dagoela antzematen duten pertsonen ehuneko handiak nolabaiteko segurtasunik eza adierazten du etorkizunaren aurrean, baita pandemiaren eta ondorengo gertaeren ondorioz metatutako higadura ere. Argi geratzen da 2008tik langabezia zifrarik onena dugun arren, enpleguaren etorkizuna oraindik ere erronka nagusia dela herritarrentzat. Eta zahartzea eta klima aldaketa bezalako gaiak garrantzitsuenen artean sartzen direla".
Bozeramaileak gogorarazi du eremu horiek guztiak "estrategikoak" direla Aldundiarentzat. "Erakundearen jarduna bat dator herritarrek eskatzen dutenarekin, baina, aldi berean, asko dago egiteko. Gure esku dagoen guztia egingo dugu gipuzkoarrei segurtasuna eskaintzeko. Horretarako gakoa da denok, erakundeek, indar politikoek, enpresek, elkarteek, gizarte zibil antolatuak eta herritarrek, indarrak batzea eta elkarlanean aritzea ziurgabetasuna sortzen duten erronka horiei aurre egiteko. Elkartuta egon behar dugu, etorkizun poisiblerik onena eraikitzeko eta konfiantzazko esparruak sortzeko".
Izan ere, azken balio horri buruzko inkestaren atalean, herritarren % 78,4k dio ez duela politikarekiko konfiantzarik, eta % 52,2k dio jendearengan konfiantza duela (apirilean baino 4,3 gutxiago). Arreta erakundeetan jarrita, administrazio gehienek gainditzen dute: udalek lortu dute notarik onena, 5,62 punturekin; bigarrenik, Aldundiak, 5,59 punturekin; hirugarrenik, Eusko Jaurlaritzak, 5,40 punturekin; eta azkenik, Espainiako Gobernuak, 4,05 punturekin. Aldundiaz bakarrik galdetuta, elkarrizketatuek 5,68ko batez besteko nota eman diote foru erakundeari eta bere jarduerari buruz duten irudiari, aurreko inkestan baino 0,03 gehiago.
Azpimarratu beharreko beste alderdi bat da inkestatutako pertsonek 10etik 4,97ko puntuazioarekin puntuatzen dutela Gipuzkoako Foru Aldundiaren eskumenen eta funtzionamenduaren gainean ezagutza pertsonala. “Oraindik ere ezjakintasun handia dago erakundearen, eta garatzen dituen politiken inguruan, nahiz eta autogobernuaren eta oinarrietako bat izan; beraz, beharrezkoa da pedagogian eta komunikazioan sakontzea herritarrengana hurbiltzeko”, Berasaluzek adierazi duenez.
Batzar Nagusien kasuan, herritarrek honela baloratu dute ganberan ordezkaritza duten alderdiek egiten duten lana: EH Bildu da baloraziorik onena lortu duena, 5,73ko notarekin; ondoren EAJ dago 5,39ko notarekin; PSE-EEk 4,58 lortu du; Elkarrekin Podemos-ek 4,27; eta azkenik, PPk 2,13ko balorazioa lortu du. Ordezkari politikoei dagokienez, Eider Mendozak 5,69ko oharra jaso du kudeaketan, Iñigo Urkulluk 5,64koa eta Pedro Sánchezek 5,22koa.

Hauteskundeak
Azkenik, inkestak hauteskunde atal bat ere jasotzen du, Batzar Nagusiei botoa emateko asmoarekin. Horren arabera, EH Bilduk botoen % 38,4 lortuko luke, maiatzeko hauteskundeetan baino 1,1 puntu gehiago; EAJ-PNVk % 32,5 (0,1 gutxiago); PSE-EE hirugarren indarra izango litzateke, % 15,7 (0,3 gutxiago); Alderdi Popularrak laugarrena izango luke, % 6,1 (0,3 gutxiago); eta Elkarrekin Podemosek botoen % 5,7 lortuko luke, 0,9 puntu galduta. Estimazio horiek Batzar Nagusietako aulkietara eramanda, egungo egoera berbera izango litzateke: 22 ordezkari EH Bildurentzat, 17 EAJ-PNVrentzat, 7 PSE-EErentzat, 3 PPrentzat eta 2 Elkarrekin Podemosentzat. “Emaitzek maiatzekoaren antzeko egoera erakusten dute”, adierazi du bozeramaileak.