Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Pasaiako Udalak lankidetza hitzarmen bat sinatu dute gazteak tokiko politika publikoetan inplikatzeko

Izaskun Gomez Pasaiako alkatea “Herritar arduratsuak nahi baditugu, haurtzaroa eta gaztaroa adin txikitatik bizitza publikoan parte hartzeko aukera emango dieten prozesuetan sartu behar ditugu”.

Harkaitz Millan Kultura eta Gazteriako diputatua ““Pasaiako eredua aniztasunaren bidez landutako haurren eta nerabeen inklusioaren eta parte-hartzearen adibide bat da, eta paradigma bat da gainerako lurraldearentzat”.

Mikel Pagola Parte Hartze zuzendaria “Akordioa funtsezkoa izango da Aldundia Etorkizuna Eraikiz-en bidez bultzatzen ari den gobernantza ireki eta lankidetzazkoa gazteenei helarazteko”.

Gaur goizean, Pasaiako Udalaren eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren arteko lankidetza hitzarmena aurkeztu da Pasaiako udaletxean, politika publikoen laborategi bat abian jartzeko, horrela, tokiko eta lurraldeko politika publikoen eremuan haurren eta nerabeen parte-hartzea sustatu eta modu aktiboan eta zeharkakoan ezar dadin. Bertan izan dira Pasaiako alkate Izaskun Gomez, Kultura eta Gazteriako diputatu Harkaitz Millan eta Mikel Pagola Parte Hartze zuzendaria.

Aurrekariak

2003an, Pasaiako Udaleko oinarrizko gizarte zerbitzuek, Gipuzkoako Foru Aldundiarekin batera, adingabeekin esku hartzeko premiak aztertu zituzten Pasaian. Hasierako lan hartatik abiatuta, eta erakundeen eta gizarte eragileen arteko ahaleginaren ondorioz, 2008an Pasaiako Udalak Haurren eta Nerabeen aldeko Adierazpen Instituzionala onartu zuen aho batez. Hori oinarritzat hartuta, Pasaiako Haur eta Nerabeen Eskubideak Bermatzeko Plana onartu zen, gaur egun ESKUBIDEAN esaten zaiona.

ESKUBIDEAN Planaren helburu nagusia Pasaiako haur eta nerabeen eskubideak ez urratzeko baldintza egokiak sortzea da, babesa eskainiz, tratu ona bultzatuz eta oinarrizko premiak (fisikoak, emozionalak eta sozialak) betez.  Helburua da haurren eta nerabeen ongizatea, garapen askea eta aukera berdintasuna lortzea, betiere adingabeei hitza emanez eta parte hartzeko eskubidea bermatuz.

Horretarako, 5 ildo estrategiko lantzen dira:

• Haurren eta nerabeen tratu onaren sustapena eta prebentzioa
• Adingabeei harrera ona egitearen aldeko jarrera sustatzea, haien jatorria edozein izanda ere.
• Eskaintza plurala eta erakargarria eskaintzea, garapen pertsonala, autonomia, balioak eta pluraltasuna sustatzeko.  
• Haurrentzako eta nerabeentzako komunitate seguru, hezitzaile eta kalitatezkoa sortzea.
• Pasaiako udalerrian haur eta nerabeen parte-hartzea sustatzea. Adingabeak subjektu politiko bihurtzea, Pasaiako garapenean integratuz eta haien proposamenak eta iritziak kontuan hartuz. 

Lana haurren eta nerabeen eskubideak bermatzea dela kontuan hartuta, gizarte osoak, udalak, udalerriko eragileek, hezitzaileek, gurasoek eta, oro har, herritar guztiek partekatu behar dute. ESKUBIDEAN planak bere zereginak sustatzeko, honako puntu hauek ditu ardatz:

• Udaleko sailen arteko mahaia. Bederatzi sail edo alorrek parte hartzen dute bertan, alkatetzaren zuzendaritza politikoaren ardurapean.
• Pasaiako hezkuntza komunitateak.
• Haur eta gazteekin lan egiten duten udal zerbitzuen foroa.
• Kolektibo horrekin lan egiten duten aisialdiko eta kulturako elkarteek osatutako lan ildoa. 
• Eta nola ez, haur eta nerabeek parte hartzeko organoa.

Helburua udalaren administrazio egituran eta erabaki politikoetan gauzatzea da. 2008an hasitako ibilbidetik eta urte hauetako esperientziaren ondoren, ESKUBIDEAN Planean jasotako konpromisoak biderkatzeaz gain, berrikuntza sozialerako aukerak planteatzeko unea da.

Bestalde, Kultura eta Gazteria Departamentuak, bere eskumenen esparruan, Gipuzkoako Haurrak, Nerabeak eta Gazteak Sustatzeko Sistema bultzatu eta koordinatzea du helburu, udalekin eta eremu horietan diharduten gainerako eragileekin lankidetzan. Harkaitz Millan, Kultura eta Gazteriako diputatua ““hitzarmen berri honen bidez, landutako ildoetan sakondu nahi dugu, eta, bereziki, haurrek eta nerabeek tokiko bizitzan parte hartzeko ildoetan”.

Departamentu honi atxikita dago Gaztematika, Haurrak, Nerabeak eta Gazteak Sustatzeko Erakunde arteko Sarea. Sare horren helburu nagusia sareko eragileen eta gazteen parte-hartzea bultzatzea da.

Halaber, Gobernantza Departamentuari dagokio, herritarren parte-hartzearen arloan duen eskumenaren esparruan, herritarren parte-hartzea sustatzen duten programak, ekintzak eta lan egiturak kudeatzea eta dinamizatzea, bai eta udalerriekin koordinaziorako eta lankidetza egonkorrerako tresnak ezartzea ere, Partaidetza Programan oinarrituta. Mikel Pagola Parte Hartze zuzendariak txalotu egin du akordioa, Foru Aldundiak gazteekin modu parte-hartzaileagoan lan egiteko egiten duen apustua sendotzen baitu, eta politika publikoetan duen parte-hartzea indartzen baitu. “Gure erakundea oso pozik dago guztiontzat duen aukerarengatik”, nabarmendu du.

Parte Hartze zuzendariak azpimarratu du proiektua eskalagarria dela eta, beraz, Pasaian metatutako esperientzia lurraldeko beste herri batzuetara zabaldu ahal izango dela. “Hitzarmenak aukera emango digu gobernantza-eredu berrietan sakontzeko, parte-hartzearen arloan berrikuntza lantzeko, eragile berrien ateak irekitzeko eta politika publikoetan inplikatzeko… Eta, batez ere, gazteekin konektatzeko aukera emango du”, esan du. Haren iritziz, batzuetan ez da erraza biztanleria-sektore horrekin konektatzea, eta ziur dago Pasaiako esperientziak bide eta bide berriak irekitzen lagunduko duela gazteen parte-hartzea areagotzeko, bai eta Foru Aldundiak Etorkizuna Eraikiz-en bidez bultzatzen duen gobernantza irekiaren eta lankidetzakoaren eredu berria esparru horretara eramateko ere. Aldundiaren ikuspegitik, Gazteria eta Gobernantza sailen eginkizunak bi departamentuen funtzioak elkarren osagarri dira, eta gobernantza eredu berri bat abian jartzeko Pasaiako Udalari eman nahi zaion bultzadaren bidez, interes publikoko helburu bikoitza lortzen da, hala nola lurraldean parte-hartze eraginkorra indartzea eta, aldi berean, gazteek subjektu politiko gisa protagonismo handiagoa izango duten espazioak eraikitzea.                             

Horregatik guztiagatik, Pasaiako Udalak haurren eta nerabeen eskubideen alde urteetan egindako lanari jarraipena emateko, gobernantza eredu berria abian jartzeko eta adingabeen parte-hartze aktiboa bultzatzeko, lan horren interes publikoa kontuan hartuta, Pasaiako Udalak eta GFAk uste dute bi alderdien arteko lankidetza onuragarria dela Gipuzkoarentzat. Horri dagokionez, Pasaiako alkate Izaskun Gomezek adierazi du “haur eta gazteentzat lan egiteak berekin dakarrela, ondo egin nahi badugu, haiek aintzat hartzea, udal-kudeaketan txertatzeko eta haien eskaerak kontuan hartzeko foroak eta mekanismoak garatuz. Helburua ez da soilik beren beharrei erantzutea eta beren eskubideen babesa bermatzea, baizik eta gazteak etorkizunean herritar arduratsu bihurtzen lagunduko dieten dinamiketan sartzea.

Pasaiako Udalak hitz ematen du sare komunitarioa ehuntzen jarraituko duela elkargune gehiago sortuz; horrez gain, plana indartu eta lan espazio berriak aktibatuko ditu, adingabeen ingurune osora iristeko, gurasoen foro bat abian jarriz; udal eragile, erakunde eta zerbitzuekin lan egingo du, ingurune seguruagoa eta kalitate hobekoa eskaintzeko gazteei; elkarteen foroa indartuko du, eta aholkularitza zerbitzu bat jarriko du abian; parte hartzeko proposamenak egingo ditu, gazteek hainbat gaitasuni buruzko azken sentsibilizazio eta garapen gaitasunak eskuratu ahal izan ditzaten, hala nola autonomia, arazoak konpontzeko gaitasuna edo jardueren antolaketa; eta, azkenik, sentsibilizazio eta komunikazio kanpainak garatuko ditu.

Era berean, Gipuzkoako Foru Aldundiak beharrezko laguntza emateko konpromisoa hartu du, eta 60.000 euroko laguntza emango du jarduera horiek finantzatzeko.  Hitzarmen hau 2023ko irailaren 30era arte egongo da indarrean.