Hondakinen sorrera %17 gutxitu da hondartzetan eta Nik Hondartzak aplikazioak milloi bat kontsulta baino gehiago erregistratu ditu

“Ostreopsis” alga toxikoaren gertakari nagusia Hondarribiko hondartzan izan zen, abuztuaren 6an (larunbata) eta 7an (igandea), eta 32 pertsonei eragin zien modu arinean. Debako eta Mutrikuko hondartza batzuetan Salpa ere agertu da, organismo gelatinoso txiki batzuk.

Hondakinen sorrera dexente murriztu da; iazko udaldiarekin alderatuta  % 18 jaitsi da hondakinen sorrera, eta erabiltzaileak 2021ean baino % 7,5 gutxiago izan dira soilik. Era berean, gaikako bilketa nabarmen igo da hondartzetan, % 4tik % 22ra.  

Nik Hondartzak aplikazioa kontsulta erreferente gisa kokatu da hirugarren urtean, milioi bat kontsulta eta 65.000 deskarga baino gehiago izan ditu

Ingurumen Departamentuak milioi eta erdi euro bideratu ditu normaltasunera itzuli garen uda honetarako.  Aurrekontuan sartu dira hondartzak garbitzea, bideometria sarea, Nik Hondartzak aplikazioa eguneratzea, sentsibilizazio kanpaina eta salbamendu zerbitzua eskaintzea.

Aurten erreskatatu diren pertsonen kopurua bikoztu egin da iazko udaldiarekin alderatuta, baina ez da heriotzarik izan Gipuzkoako Foru Aldundiko Ingurumen departamentuak kudeatzen dituen hondartzetan.

José Ignacio Asensio: «Normaltasunera itzuli garen uda honetan, lokalen eta turisten ohiturak berreskuratzea eta ingurunearen zaintzarekiko sentsibilizazio maila areagotzea izan dira ezaugarri nagusiak, hondakinen sorrera txikiagoak erakusten duen bezala.” “Algen agertzeari dagokionez, Ingurumen Departamentutik, Euskal Herriko Unibertsitatearekin lankidetzan, ikerlan bat egiten ari gara Ostreopsis alga toxikoen jarraipena egiteko Gipuzkoako itsasertzean eta batez ere gure lurraldean izan dezakeen eraginari aurrea hartzeko”.

Ingurumeneko diputatu José Ignacio Asensiok Gipuzkoako 2022ko hondartza denboraldiaren itxieraren datuak eman ditu, Ingurumeneko zuzendari Monica Pedreirarekin batera. Normaltasunera itzuli garen uda honetan, Ingurumen Departamentuak milioi eta erdi euro bideratu ditu hondartzak garbitzera, bideometria sarera, Nik Hondartzak aplikazioa eguneratzera, sentsibilizazio kanpainara eta salbamendu zerbitzua ematera, Aldundiak zuzenean hondartzak garbitzeko zerbitzua ematen duen udalerrietan. Banaketa orekatua izan da, udalerri txikienei mesede egingo dien moldaketa kontuan hartu duena.    

Normaltasunera itzultzeko lehenengo uda honetan, Jose Ignacio Asensio foru diputatuak eskerrak eman dizkie kostaldeko udalerri guztiei Hondartzen Mahaian parte hartzeagatik eta koordinazio bikainagatik, eta nabarmendu du pandemian aurre egin behar izan diegun zailtasunek indartu egin dutela Hondartzen Mahaiaren balioa. Izan ere, mahai horrek kostaldeko udalen eta Aldundiko Ingurumen Departamentuaren arteko kudeaketa koordinatu bikaina eta sintonia ona ditu ezaugarri. Era berean, foru diputatuak gaineratu du Hondartzetako Mahaiaren ibilbideak aukera eman duela hondartzen kudeaketa integral, jasangarri eta koordinatuan aurrera egiteko: «Normaltasunera itzuli garen uda honetan, lokalen eta turisten ohiturak berreskuratzea eta ingurunearen zaintzarekiko sentsibilizazio maila areagotzea izan dira ezaugarri nagusiak, hondakinen sorrera txikiagoak erakusten duen bezala. Beste behin ere, Hondartzetako Mahaia osatzen duten kostaldeko udalen eta Ingurumen Departamentuaren arteko sintonia onak kudeaketa koordinatu bikaina erakutsi du.»

Izan ere, udan 176.000 kilogramo hondakin bildu dira, aurreko urteko denboraldian baino % 17 gutxiago, nahiz eta erabiltzaileen kopurua % 7,5 baino ez den murriztu. Gainera, hondakin guztiekiko errefusaren ehunekoa (% 78) nabarmen murriztu da beiraren eta ontzien gaikako bilketaren alde. 2021ean, gaikako bilketaren ehunekoa, hondakin guztiekiko, % 4koa izan zen; 2022an, berriz, ehuneko hori % 22ra igo da. Nabarmendu beharreko beste datu bat da Orion, Zumaian, Deban eta Mutrikun % 30 inguruko beherakada izan dela hondakinen sorreran. Aitzitik, Hondarribian eta Getarian gorakada handia antzeman da: Hondarribian iaz baino % 150 hondakin gehiago sortu zen, eta Getarian % 25 gehiago, nahiz eta bietan edukiontziak eta bilketa zerbitzuak indartu diren, bi herrietako hondartzetara autokarabanen zerbitzuguneetatik iristen den  mugimendu turistiko handiaren ondorioz.

Ildo horretan, Asensiok azpimarratu duenez, «datuek Gipuzkoako Foru Aldundiko Ingurumen Departamentuak egindako kontzientziazio eta sentsibilizazio kanpainen emaitzak bermatzen dituzte, eta herritarrei zorionak eman nahi dizkiet gaikako bilketarekin uda honetan egin duten lan handiagatik.  Ez dugu ahaztu behar gure itsasoko hondakinen eta plastikoen arazoa Gipuzkoak aurre egin beharreko ingurumen arazo garrantzitsuenetako bat dela, eta ildo hori indartzen jarraituko dugu datuak hobetzen jarraitzeko».

Garbiketa-lanei dagokienez, aurtengo udan 2021ean baino alga normal gutxiago agertu dela ere erregistratu da, eta erabiltzaileei traba egin diezaieketen kasuetan bakarrik kendu dela. Hala ere, alga mota berriak agertu dira hondartzetan. Deban eta Mutrikun, “Salpa” organismo gelatinosoak agertu dira.. Organismo horiek ez dute urtikaria sortzen eta ez dira toxikoak, eta CO2 kaptadore gisa erabiltzen dira ozeanoetarako. Eta “Ostreopsis” motako alga toxikoa Hondarribiko hondartzan agertu da. “Ostreopsis” alga toxiko horren gertaera nagusia Hondarribiko hondartzan izan zen abuztuaren 6an, larunbata, eta abuztuaren 7an, igandea. 32 pertsonari eragin arina eragin  zien. Asensio foru diputatuak azpimarratu du: “Algen agertzeari dagokionez, Ingurumen Departamentutik, Euskal Herriko Unibertsitatearekin lankidetzan, ikerlan bat egiten ari gara Ostreopsis alga toxikoen jarraipena egiteko Gipuzkoako itsasertzean eta batez ere gure lurraldean izan dezakeen eraginari aurrea hartzeko”.

Erregistratutako zazpi hondartzen okupazio mailei dagokienez, milioi bat erabiltzaile baino pixka bat gehiago izan dira; horrek esan nahi du jaitsiera txiki bat izan dela, % 7,5ekoa, 2021. urtearekin alderatuta, nahiz eta Zarauzko hondartzak okupazio mailaren % 10eko igoera izan duen aurreko denboraldiarekin alderatuta. Era berean, Zarautz izan da okupazio handiko egunen kopuruak gora egin duen udalerria (102 egun), hau da, Nik Hondartzak okupazio adierazlea horiz edo gorriz izan duena.  Gainerako hondartzetan, okupazio handiko egunen kopurua iazkoaren oso antzea izan da, eta guztien artean okupazio handiko 140 egun pasatxo baino ez dira egon.

Nik Hondartzak aplikazioari dagokionez, Ingurumen diputatuak adierazi du Hondartzen Mahaian adostutakoari jarraiki, aforoak kontrolatzeko aplikazioa mantendu dela, «hondartzetan segurtasun eta kalitate indizerik altuenekin egon ahal izatea bermatzeko eta horrela herritarren osasuna eta segurtasuna zaintzeko». Nik Hondartzak aplikazioak hainbat informazio ematen du: hondartzen okupazio indizea, bainua debekatzeko alertak, itsasoaren baldintzak, olatuen ezaugarriak, mareak eta bainatzeko puntu arriskutsuak, bai eta hondartza bakoitzera iristeko argibideak ere, garraio publikoari lehentasuna emanda. Abian jarri zenetik, Nik hondartzak aplikazioak milioi bat kontsulta baino gehiago eta 65.000 deskarga baino gehiago izan ditu.  Asensiok nabarmendu duen bezala, «Nik Hondartzak aplikazioa gelditzeko etorri da.  Abian egon den hirugarren urtean, hondartzara joateko asmoa duen edonorentzat kontsulta erreferente gisa finkatu da, eta oso informazio baliotsua ematen du hondartzen erabilera jasangarria ziurtatzeko».

Segurtasunari dagokionez, uda lasaia izan da orokorrean, baino iaz baino erreskate gehiago erregistratu dira. Erreskate gehienak abuztuaren 13an, 14an eta 15ean egin dira, eta guztira 424 pertsona erreskatatu dira, iazkoaren bikoitza, gutxi gorabehera. Hala ere, ez da heriotzarik izan Gipuzkoako Foru Aldundiko Ingurumen Departamentuak kudeatzen dituen hondartzetan. Erreskatatutako pertsonak izan dira: Zarautzen, 196; Zumaian, 68; Orion, 43; Getarian, 14; eta Donostian, 67.