Ur ibilbide baten emaria zehazteko eragiketa multzoa.
Agorraldi deitzen zaio ibai baten gutxieneko emariari, urtero garai berean errepikatzen den egoerari.
Agorraldiko emariaren balioa arroko km2-ko.
Ura bildu eta emateko gai den egitura iragazkorra.
Fotosintesia egiteko erabiltzen duen klorofila duen uretako organismoa.
Hiriko edo nekazaritzako eta abeltzaintzako isuriak jaso dituzten uretan egoten den nitrogeno konposatua. Landareek erraz bereganatu dezakete eta kontzentrazio altuan uretako bizitzarentzat toxikoa da.
Arrainak ibaian gora doazenean presak gainditzeko gora egiten duten hainbat urmael edo azpik dituen azpiegitura.
Eguzkiaren argiaren energia erabiliz substantzia ez-organikoetatik produktu organikoak sortzen dituen organismoa..
Ur naturalek ur kutsatzaile bat jasotzen dutenean aurreko baldintza fisiko-kimiko eta biologikoak berreskuratzeko duten ahalmena.
Ur masa baten sedimentuen artean hondoan bizi diren organismoak.
Ibilguetako uholdeen aurkako defentsako obra zibila. Uraren orria zabaltzea eta erriberako landaretza suntsitzea eragiten du.
Organismo horiek egotea edo ez egotea ingurumeneko faktoreen konbinazio bati lotua dago. Ikerketa ekologikorako oso interesgarriak dira.
Mikroorganismoen ekintzagatik deskonposatzen den substantzia.
Ekosistema batean dauden espezie biologikoen aberastasuna.
Muturreko balio jakin baten birgertatze aldia deitzen zaio kontuan hartutako muturreko balioa berdindu edo gainditzen duten bi gertakariren arteko urtetan adierazitako batez besteko denbora epeari. Esan daiteke fenomeno bat balio berarekin edo handiagoarekin errepikatzeko beharrezko urte kopurua dela.
Nitratoak nitrogeno librera murriztearen bitartez nitratoa kentzeko prozesua. Prozesua mikroorganismoek egiten dute oxigenorik gabe
Oxigenorik gabe materia organikoa biologikoki deskonposatzea. Ur zikinen araztegietako lohia egonkortzeko erabiltzen da
Prozesu horren bitartez gune batean erortzen den ura landareek kontsumitzen dute edo berriz ere atmosferara itzultzen da.
Uraren Esparru Arteztarauak (2000/60/CE) ezarritako kontzeptua, faktore biologiko (flora urtarra, makro-ornogabeak, arrainak), fisiko-kimiko (tenperatura, pHa, oxigenoa, kutsatzaileak,…) eta hidromorfologikoetan oinarrituta (emaria, ibilguaren ezaugarriak, erriberak,…).
Egunean zehar erregistraturiko balioen batezbesteko aritmetikoa. m3/s-etan adierazi ohi da.
Urteko eguneko batezbestekoen gehieneko balioak.
Urteko eguneko batez besteko balioen gutxienekoa.
Azalerako unitateko emaria. Normalean l/s/km2.
Emaria kantitate jakin bat baino handiagoa den denbora portzentajea edo egun kopurua adierazten duen kurba. Normalean eguneko batezbesteko emariekin egin ohi da.
Ibaiertzetako berezko landaredia ibaien ekosisteman funtzio garrantzitsuekin: itzala ematen du, mantenugaiak, higadura saihesten du, arrainei babesa ematen die eta ugaztun txikien eta hegaztien habitata eratzen du.
Antzeko itxura eta konfigurazio genetikoa duten eta beraien artean ugaldu daitezkeen organismoen multzoa.
Ibaiaren eta kostaren arteko elkarrekintzako gunea, mareak sartzen dira ur gezaren eta gaziaren arteko nahasketa eraginez. Naturako ekosistemarik produktiboenetako bat eratzen du.
Isurketa bihurtzen den edo lurrazalean sartzen den arro batean erori den prezipitazio kopurua. Prezipitazioa ken ebapotranspirazioaren berdina da.
Algen eta landare bizitzako goragoko formen hazkundea azkartzen duten mantenugaiek urak aberastea, bereziki nitrogenoz eta fosforoz konposaturikoek.
Planktona osatuz uretan esekita dauden landare organismoak, funtsean alga mikroskopikoak.
Prozesu horren bitartez landareek konposatu organikoak sintetizatzen dituzte karbono dioxidotik (CO2) eta uretik eta horretarako klorofilak hartzen duen argiaren indarraz baliatzen dira.
Uretako espeziek bizirauteko ibai baten beharrezko emaria.
Animalia edo landare organismo, espezie edo komunitatea bat bizitzeko baldintza egokietako lekua.
Elikatzeko materia organikoa behar duen organismoa.
Ibi baten emariak denboran zehar izan duen bariazioaren grafikoa.
Urak atmosferan eta lurrazalean dituen propietateak eta banaketa aztertzen duen zientzia.
Prezipitazioaren intentsitatearen grafikoa denboraren arabera.
Hilabeteko eguneko batez besteko balioen batezbesteko aritmetikoa. m3/s-etan adierazi ohi da. Hm3/hilabete-etan ematen bada, ekarpena deitzen zaio.
Ibaiaren ibilbidea artifizialki moldatu den gunea.
Denbora unitate batean ibai baten ebaketatik pasatzen edo iturburu batetik sortzen den ur kantitatea.
Isuri jarraitua duen ur korrontea.
Ibai baten kalitate biologikoa zehazteko erabiltzen den indizea, uretan hainbat mikroorganismo biziren presentziaren arabera kalkulatua.
Prozesu horren bitartez ura lurrazalaren bitartez poroetan sartzen da.
Mapa batean prezipitazio bereko puntuak elkartzen dituen lerroa.
Prezipitazioaren banaketa grafikoaren irudikapena.
Ur maila kontrolatzeko edo emaria neurtzeko erabili daitekeen egitura.Hainbat isurbide mota daude:
Drainatze arroan zirkulatzen duen ur orria. Arroan erortzen den prezipitazioa ken ebapotranspirazioa eta arrora itzultzen ez diren lurrazpiko galeren berdina da.
Ur zikinen araztegi batetik datozen urak sakabanatzeko saneamendu hodia. Bakteriak hil eta hondartzetako bainuaren kalitatea bermatzeko oso eraginkorra.
Ura naturalki ateratzen den lurreko lekua.
Muturreko balio jakin baten itzulera- edo errepikapen-aldia deritzo kontuan hartutako muturreko balioa berdintzen edo gainditzen duten bi gertakariren artean urtean adierazitako batez besteko denbora-tarteari. Esan daiteke, halaber, fenomeno bat balio berarekin edo handiagoarekin errepikatzeko behar den urte-kopuruaren balioa dela.
Inguru jasotzaile baten baldintza ekologiko edo sanitarioei nabarmen eragiten ez dien karga kutsatzailea.
Landare organismoetan dagoen eta fotosintesia egiteko, hau da, argi energia energia kimiko bihurtzeko, erabiltzen duten pigmentu berdea. Uretan dauden algen guztizkoaren adierazgarri gisa erabiltzen da.
Uraren xaflaren altuera ur emaria neurtzeko estazio bateko emariarekin erlazionatzen duena. Zenbakietan adierazten bada, gastu taula deitzen zaio.
Giza jardueraren ondorioz atmosferan, uretan edo lurrean giza osasunarentzat edo ekosistemen kalitatearentzat kaltegarriak izan daitezkeen substantziak edo beroa sartzea.
Uraren maila denboran neurtzen duen tresna, grafiko batean erregistratua geratzen dena.
Ibi baten uraren mailak denboran zehar izan duen bariazioaren grafikoa. Limnigrafoarekin neurtzen da.
Limnigrafoa bezalakoa baina balio tauletan erregistratua, paperean edo euskarri informatikoan
Ebaketa zirkularra (120 cm-ko diametroa) eta sakontasun txikia duen gailua (25,4 cm), bertan galdutako ura neurtzerakoan lurrunketaren neurria ematen diguna.
Tamaina handiko animalia ornogabea, sailkatzeko mikroskopiorik behar ez dena.
Uretako bizitzarako ezinbesteko elementuak. Garrantzitsuenak nitrogenoa, fosforoa eta potasioa dira, algen hazkundea mugatzen dute. Gehiegi egoteak eutrofizazio fenomenoak eragin ditzake.
Urteko momentuko balioen gehienekoa
Urteko momentuko balioetako gutxienekoa.
Amoniakoa nitritora, eta ondoren nitratora, oxidatzearen prozesu biologikoa.
Uretan disolbatutako oxigeno kantitatea, ur naturaletan saturazio mailarekin (ureko gehieneko oxigeno kontzentrazioa, 20º C-tan eta itsasoaren mailan neurtua 9 mg/l) ia guztiz bat datorrena. Oxigeno mailak behera egitea kutsaduraren adierazgarria da.
Lagin bateko materia organikoa biologikoki deskonposatzeko beharrezko oxigeno kantitatea da. Laborategian zehazten da 20ºC-ko tenperaturan eta 5 egunetan.
Materia organiko eta ez-organiko erreduzitzailea kimikoki deskonposatzeko beharrezko oxigeno kantitatea.
Uraren azidotasuna (Ph<7) eta basikotasuna (Ph>7) neurtzeko erabilitako zenbakizko eskala. Ioi hidrogenoaren kontzentrazioaren logaritmo hamartarraren balio absolutua bezala definitzen da.
Kristalezko hodi graduatua, etxola meteorologikoan kokatzen dena alderantziz jarrita, urarekin eta bere alde libre bi zentimetroko diametroko xukapaper zirkular batekin estalita, bertatik ura lurruntzeko. Hodiko uraren eguneroko bariazioaren irakurketak ematen digu eguneko lurrunketa neurria.
Uretan esekita dauden eta normalean mikroskopikoak diren izaki bizidunen (landareak eta animaliak) multzoa. Uretako ekosistemako elikadura.
Paper erregistratzaile jarraitu bat ere baduen plubiometroa da. Gaur egun gailu horiek erregistroko sistema informatiko batekin ordezkatzen ari dira.
Prezipitazioaren grafikoa denboraren arabera.
Puntu batean erori den euria neurtzeko tresna. Azalera librean erori den ura biltzen duen ontzi zirkular bat da. Ondoren pilaturiko ura probeta baten bitartez neurtzen da, mm-tan edo l/m2-tan adierazita.
Hondakin urak bildu eta tratatzeko azpiegitura publikoen multzoa. Estolderia, kolektoreak, hustubideak eta araztegiak biltzen ditu.
Toxikoak, iraunkorrak diren eta bioakumulazioa eragin dezaketen substantziak edo substantzia multzoak.
Animaliak eta landareak sailkatzeko sistemako unitatea. Taxonak goreneko mailatik beherako hierarkian ordenatuak daude.
Uraren itxura uher edo esnekia, likidoan argia pasatzea eragozten duten eta esekita dauden partikula finek eragina.
Ibai baten uholdearen edo ur goraldiaren gehieneko emaria.
Ura erortzearen ekintza. Atmosferatik lurrera ur forman erortzen bada, euria; solido moduan bada, elurra edo kazkabarra.
Solidoak, materia organikoa, amoniakoa eta fosforoa kenduz onar daitezkeen hiriko eta industriako ur zikinen tratamendu biologikoa.
Urak korronte elektrikoa eroateko duen ahalmena. Bere balioa uretako katioi eta anioi edukiari proportzionala da, beraz, uretan disolbatutako gatzen eduki globala neurtzeko erabiltzen da.
Urte hidrologiko gisa hartzen da urriaren 1aren eta hurrengo urte naturaleko irailaren 30aren arteko epea.
Urteko eguneko batez besteko emarien batezbesteko aritmetikoa, bai eta urteko hilabeteko batezbesteko emarien batezbesteko alderatua ere. hm3/urteko ematen bada, urteko ekarpena deitzen zaio.
Urteko eguneko batez besteko emarien batezbesteko aritmetikoa, bai eta urteko hilabeteko batezbesteko emarien batezbesteko alderatua ere. hm3/urteko ematen bada, urteko ekarpena deitzen zaio.
Hilabete jakin bateko hilabeteko batez besteko emarien batezbesteko aritmetikoa denbora epe jakin batean. Hm3/urteko ematen bada, urtez urteko hilabeteko batezbesteko ekarpena deitzen zaio.
Hilabete jakin bateko hilabeteko batez besteko emarien batezbesteko aritmetikoa denbora epe jakin batean. Hm3/urteko ematen bada, urtez urteko hilabeteko batezbesteko ekarpena deitzen zaio.
Ibaietan, uraren indarra energia elektrikoa sortzeko aprobetxatzen duen instalazioa. Ibilguan kokaturiko presa txiki bat dauka eta bertatik ateratzen da uraren zati bat turbina bateraino eramaten duen kanal bat. Ura beheko aldean berriz ibaira itzultzen da sokaz deituriko bigarren kanal baten bitartez.
Urak naturan duen prozesua deskribatzen du.
Planktonaren parte osatuz uretan esekita dauden organismo animaliak, bereziki mikroskopikoak.
Webgune honek cookie propio eta hirugarrenenak helburu teknikoarekin erabiltzen ditu nabigazioa baimentzeko, hurrengo sarbideak errazteko eta erabileren estatistikak egiteko. Ez ditu erabiltzaileen datu pertsonalak jasotzen ezta lagatzen.