1.- Sarrera:

2019an, Foru Aldundiak lankidetza-proiektu bat sinatu zuen Nafarroako Unibertsitate Publikoarekin, Lurralde Historikoan sagarrondo-landaketen batez besteko produktibitate txikian eragiten duten kausak zein diren zehazteko, informazio horrekin ustiategiak diseinatzeko eta maneiatzeko balizko irtenbideak planteatzeko.

Landaketen produktibitate baxuaren arrazoietako bat polinizazioarekin arazoak izatea da; izan ere, ez dakigu zer bateragarritasun-maila dagoen ekoizleek gehien lantzen dituzten barietateen artean, ez eta autougalkortasun-maila eta polenaren bideragarritasuna ere. Beharrezkoa da, halaber, loratze eta ernalketa-aldien bat-etortze maila zehaztea eta behar den polinizadore-dentsitatea zehaztea.

Lurzatien batez besteko produktibitate baxuaz gain, produkzioek portaera gorabeheratsua dute ezurteegatikk, bai eta frutau hartze arazoengatik ere. Arazo horiek, oro har, eguraldi txarraren eta indarra kontrolatzeko arazoen ondorio izaten dira.

UPNAko taldeak Gipuzkoan gehien erabiltzen diren 25 sagardo-sagar barietateen alderdi horiek guztiak aztertu ditu, hobekuntzak ezartze aldera.

2.- Emaitzak:

2.1.- Barietateen arteko bateragarritasun genetikoa zehaztea:

Aztertutako 25 barietateetan 18 genotipo desberdin deskribatu dira; horietatik 13 barietate diploide gisa identifikatu dira, eta gainerako bostak triploide gisa.

Bestalde, horietatik hamahiru genotipo bakarrak dira, hau da, aztertutako barietateetako batek bakarrik du genotipo hori. Beste bost genotipoak 2 edo 3 barietatek ordezkatzen dituzte, eta horrek esan nahi du barietate horiek bateraezinak direla elkarren artean. Hiru barietate-konbinazio mota ezartzen dira landatzeko orduan: barietate bateragarriak, partzialki bateragarriak eta guztiz bateraezinak. Azpian agertzen den taulan zehazten dira.

2.2.- Barietateen arteko bateragarritasun genetikoko polinaren bideragarritasuna eta ernetzeko gaitasuna ebaluatzea:

Sagardo-barietateen polenaren bideragarritasuna eta ernetzea handia edo oso altua izaten da, eta, beraz, barietate gehienak polinizatzaile ontzat har daitezke bateragarriak diren beste barietateen artean. Hala ere, badira zenbait salbuespen nabarmen, Reineta Encarnada eta, bereziki, Urtebete eta Errezilak oso portaera txarra erakutsi baitute. Antzeko zerbait gertatzen da triploide barietateekin (Urtebi haundi izan ezik), baina horietan portaera hori espero izatekoa da. Hori dela eta, praktikan, ez dute balio baratzean bertan dauden beste batzuen polinizatzaile gisa.

2.3.- Autoemankortasun-maila zehaztea:

Barietateak erabat autobateraezinak dira, bai loreen morfologiagatik, bai polen hori barietate bereko loreetako obuluetara ernetzeko eta iristeko gai ez delako. Bi barietatek (Moko eta Txalaka) soilik erakutsi dute nolabaiteko ahalmen autoemankorra, baina, nolanahi ere, hori ez da nahikoa uzta normala emateko.

3.-Barietateen bateragarritasun-koadroa:

Argitalpena deskargatu. Leiho berrian irekiko da.